Κύπρος: χαμένη ενέργεια;

Η Ευρώπη είναι στα πρόθυρα ενός ιστορικού λάθους, που θα επιτείνει την αυξανόμενη αίσθηση ευρωπαϊκής παρακμής και κατάρρευσης. Το θ...

Η Ευρώπη είναι στα πρόθυρα ενός ιστορικού λάθους, που θα επιτείνει την αυξανόμενη αίσθηση ευρωπαϊκής παρακμής και κατάρρευσης.

Το θέμα αφορά την Κύπρο, αλλά δεν έχει τίποτα να κάνει με την διχαστική πολιτική των όρων διάσωσης της χώρας - αν και η προσέγγιση της Ευρώπης σε αυτό το πρόβλημα θα παίξει καθοριστικό ρόλο στον καθορισμό του αποτελέσματος.

Στο τραπέζι για την Ευρώπη είναι η ενεργειακή συμφωνία του αιώνα. Κανείς δεν μπορεί να πει ακόμα το μέγεθος των κοιτασμάτων πετρελαίου και φυσικού αερίου εντός των χωρικών υδάτων της Κύπρο, αλλά υπάρχουν ισχυρές ενδείξεις ότι θα μπορούσε η χώρα να κάνει μια τεράστια συμβολή στις ενεργειακές ανάγκες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Σύμφωνα με πρόσφατα δημοσιεύματα, το πεδίο της Αφροδίτης (εντός της Κυπριακής ΑΟΖ) και μόνο θα μπορούσε να προμηθεύσει τελικά το 40% της τρέχουσας κατανάλωσης φυσικού αερίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Σαφώς, οι τραπεζίτες έχουν αντιμετωπίσει λάθος το πρόβλημα χρέους της Κύπρου. Μια ομάδα τραπεζιτών που γνωρίζουν πώς να δομήσουν μακροπρόθεσμες συμφωνίες θα ήταν πολύ καλύτεροι από τους αξιωματούχους της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας και του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου, οι οποίοι γνωρίζουν την τιμή των πάντων, αλλά καμία αξία.

Η Κύπρος είναι η γενέτειρα της αρχαίας ελληνικής θεάς Αφροδίτης, και η υπεράκτια περιοχή που πήρε το όνομά της είναι η πρώτη από τις 12 που προορίζονται για εξερεύνηση. Βρίσκεται κοντά στο πεδίο Λεβιάθαν του Ισραήλ, του οποίου το όνομα δίνει μια ιδέα για το πόση ενέργεια βρίσκεται κάτω από τη θάλασσα της Ανατολικής Μεσογείου, και δεν είναι, επίσης, πολύ μακριά από την αιγυπτιακή ακτή, όπου η Shell έχει ήδη τρία μεγάλα έργα σε εξέλιξη.

Τα γνωστά αποθέματα πετρελαίου και φυσικού αερίου του πεδίου της Αφροδίτης υπολογίζονται να φτάσουν αξίας μακροπρόθεσμα τα € 80 δις. Πιο άμεσα, για να φτάσει το φυσικό αέριο στην αγορά της Ευρώπης και αλλού, πρέπει να κατασκευαστεί ένα εργοστάσιο υγροποίησης φυσικού αερίου που κοστίζει περίπου € 10 δισεκατομμύρια, και ισραηλινοί επενδυτές έχουν ήδη εκδηλώσει ενδιαφέρον.

Το μέγεθος του πιθανού ενεργειακού πλούτου στην Κύπρο, και η χρηματοδότηση που απαιτείται για την ανάπτυξη του, είναι τεράστιο μπροστά στα σημερινά οικονομικά δεινά της χώρας. Ναι, η Κύπρος πρέπει να βρει € 17 δισεκατομμύρια για να παραμείνει στη ζώνη του ευρώ, ενώ το ετήσιο ΑΕΠ της είναι μόλις € 23 δισεκατομμύρια. Όμως, τα στοιχεία αυτά πρέπει να τοποθετηθούν στο πλαίσιο της συνολικής ζοφερής εικόνας της ΕΕ - κάτι που οι συνεχιζόμενες διαπραγματεύσεις χρέους έχουν αποτύχει να κάνουν.

Αν η Gazprom της Ρωσίας τελικά κλείσει συμφωνία με την κυπριακή κυβέρνηση σε αντάλλαγμα για € 6 δις. στα ταμεία διάσωσης έκτακτης ανάγκης, η εξάρτηση της Ευρώπης από τη Ρωσία για ενέργεια θα αυξηθεί σημαντικά. Όπως έχει, το ήμισυ του ενεργειακού εφοδιασμού των χωρών της ΕΕ εισάγονται, και το μερίδιο αυτό πιθανότατα θα ανέλθει σε 70% έως το 2030, δίνοντας τη Ρωσία ακόμη περισσότερη δύναμη για να κλείσει τη στρόφιγγα κατά βούληση.

Η Ευρώπη έχει επίσης το διπλό πρόβλημα της προσπάθειας προώθησης της πράσινης οικονομίας (κάνοντας το αέριο μία από τις προτιμότερες βιομηχανικές και οικιακές πηγές ενέργειας), αλλά και τη βελτίωση της οικονομικής ανταγωνιστικότητας της σε έναν κόσμο όπου το σχιστολιθικό φυσικό αέριο υπόσχεται να μειώσει το κόστος ηλεκτρικής ενέργειας της Βόρειας Αμερικής κατά το ήμισυ σε σχέση με την Ευρώπη. Και, για να βάλουμε τα τρέχοντα προβλήματα χρέους Κύπρος σε ευρύτερο πλαίσιο, το κόστος του εκσυγχρονισμού και εξορθολογισμού της γήρανσης των υποδομών ενέργειας της Ευρώπης κατά τα επόμενα 30 χρόνια εκτιμάται σε περίπου € 20 τρισεκατομμύρια.

Οι αντεγκλήσεις μεταξύ Λευκωσίας και Βερολίνου - με τη 'συμβολή' της ΕΕ από τις Βρυξέλλες, της ΕΚΤ από τη Φρανκφούρτη, και του ΔΝΤ από την Ουάσιγκτον – επισκιάζουν το πιθανό όραμα. Φυσικά, οι κυπριακές αρχές είχαν ήδη εμπλακεί σε ένα αμφίβολο τραπεζικό τομέα για πολλά χρόνια, με τη σαφή πρόθεση να φανούν ελκυστικοί σε Ρώσους και άλλους καταθέτες των οποίων τα κεφάλαια δεν θα 'άντεχαν' έναν προσεκτικότερο έλεγχο αλλού. Και, ναι, το κούρεμα για τους κατόχους ομολόγων του Ελληνικού Δημοσίου χτύπησε κατά λάθος - και ως εκ τούτου απρόσεκτα –τις κυπριακές τράπεζες πολύ σκληρά. Το δίδαγμα από αυτή την υπόθεση είναι γνωστό: η χρηματοπιστωτική ρύθμιση και εποπτεία της ευρωζώνης είναι αξιοθρήνητες.

Το ερώτημα που πρέπει να αντιμετωπίσει γρήγορα η Ευρώπη έχει να κάνει με το πως μπορεί παρατείνει τις προθεσμίες για το κυπριακό χρέος νκαι α κερδίσει αρκετό χρόνο για να διαμορφώσει μια πιο στρατηγική προσέγγιση. Ακόμη και αν η Κύπρος δεν έβρισκε τίποτα και στα 11 ανεξερεύνητα μπλοκ στα ανοικτά της νότιας ακτής της, το πεδίο της Αφροδίτης περιέχει σίγουρα αποθέματα ενέργειας για την κάλυψη των βραχυπρόθεσμων χρεών της χώρας.

Γενικότερα, με την παγκόσμια ζήτηση ενέργειας να αναμένεται να αυξηθεί κατά περίπου το ένα τρίτο από τώρα μέχρι και το 2030, οι επενδύσεις  στην Κύπρο φαίνονται πολύ πιο ελκυστικές από ό,τι είναι σε προσφορά αλλού στην Ευρώπη. Η ΕΕ δεν πρέπει να επιτρέψει αυτή την ευκαιρία να χαθεί.

Πηγή