Δικαστική μάχη της Bundesbank με την ΕΚΤ για το σχέδιο αγοράς ομολόγων

Την περασμένη Τρίτη, οι «μεγάλοι» της νομισματικής πολιτικής της Γερμανίας συγκρούστηκαν στο δικαστήριο σχετικά με την αμφιλεγόμενη δέσμ...

Την περασμένη Τρίτη, οι «μεγάλοι» της νομισματικής πολιτικής της Γερμανίας συγκρούστηκαν στο δικαστήριο σχετικά με την αμφιλεγόμενη δέσμευση που έκανε πέρυσι η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, λέγοντας ότι θα κάνει τα πάντα για να σώσει το ευρώ.

Ο Jörg Asmussen, μέλος της Εκτελεστικής Επιτροπής της ΕΚΤ –του στενού κύκλου της τράπεζας- δήλωσε στο συνταγματικό δικαστήριο της Γερμανίας στην Καρλσρούη, ότι η προσφορά για αγορά των ομολόγων των χωρών που υπόκεινται σε κερδοσκοπικές επιθέσεις είναι απαραίτητη για να σωθεί η ευρωζώνη από μία πιστωτική κρίση και έναν πιθανό, επικείμενο φαύλο κύκλο αποπληθωρισμού.

Ωστόσο, ο Jens Weidmann, ο πρόεδρος της Bundesbank στον οποίο ανήκει μία από τις 23 θέσεις του Κυβερνητικού Συμβουλίου της ΕΚΤ, δήλωσε ότι το σχέδιο αποτελεί έναν επικίνδυνο συνδυασμό νομισματικής και δημοσιονομικής πολιτικής και θέτει σε κίνδυνο του Γερμανούς φορολογούμενους.

Το επίμαχο θέμα είναι η πολιτική οριστικών νομισματικών συναλλαγών της ΕΚΤ, μία πρόταση που δεν έχει χρησιμοποιηθεί ακόμη, για αγορά ομολόγων των χωρών που έχουν γίνει αντικείμενο κερδοσκοπίας και μπορεί να αποχωρήσουν από την ευρωζώνη.

Παρά το γεγονός ότι το δικαστήριο δεν έχει καμία επίσημη αρμοδιότητα όσον αφορά την ΕΚΤ και, έτσι κι αλλιώς, δεν πρόκειται να βγάλει απόφαση για μήνες, οι ακροάσεις παρακολουθούνται στενά ως βαρόμετρο της ελίτ αλλά και του λαϊκού, γερμανικού αισθήματος σχετικά με τα μέτρα αντιμετώπισης της κρίσης της ευρωζώνης, στην πορεία για τις γερμανικές εκλογές του Σεπτεμβρίου.

Διακυβεύονται δύο ανταγωνιστικά οράματα της νομισματικής πολιτικής. Το πρώτο, το οποίο εκπροσωπεί ο κ. Weidmann, υπαγορεύει ότι οι κεντρικές τράπεζες οφείλουν να ασχοληθούν αποκλειστικά με το έργο τους, δηλαδή τον έλεγχο του πληθωρισμού, και να αγνοήσουν σχεδόν οτιδήποτε άλλο, αφήνοντας όλα τα υπόλοιπα στους πολιτικούς.

Η άλλη άποψη, η οποία υπερασπίζεται σθεναρά από τον κ. Asmussen, μέλος της Εκτελεστικής Επιτροπής της ΕΚΤ, είναι να επιτραπεί στην κεντρική τράπεζα, υπό τις Συνθήκες που την καθιέρωσαν, να εφαρμόζει ανορθόδοξα μέτρα αντιμετώπισης της κρίσης, όπως το πρόγραμμα Οριστικών Νομισματικών Συναλλαγών (OMT) που ανακοινώθηκε τον περασμένο Σεπτέμβριο.

«Η δευτερογενής αγορά ομολόγων δεν πρέπει, κατά τη γνώμη μου, να χρησιμοποιηθεί σε μία ευρωπαϊκή νομισματική ένωση για να μειώσει τα ασφάλιστρα κινδύνου φερεγγυότητας των επιμέρους χωρών», δήλωσε στο δικαστήριο ο κ. Weidmann. «Διότι, μεταξύ άλλων, αυτό απειλεί να ακυρώσει τον πειθαρχικό ρόλο των επιτοκίων της αγοράς και να υπονομεύσει την οικονομική υπευθυνότητα.»

Ο κ. Asmussen, ο οποίος είναι παλιός φίλος του κ. Weidmann και ήταν καθισμένος δίπλα στον πρόεδρο της Bundesbank, υποστήριξε ότι το πρόγραμμα OMT δεν απαλλάσσει τις χώρες από την ανάγκη να μεταρρυθμίσουν τις οικονομίες τους, καθώς θα χρειαστεί να αποδεχθούν σχέδια διάσωσης τα οποία παρακολουθούνται από το ταμείο διάσωσης της ΕΕ, το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο και την Ευρωπαϊκή Επιτροπή.

Αλλά, σε μία ξεκάθαρη προσπάθεια να κατευνάσει τους φόβους της Γερμανίας για την απεριόριστη φύση του σχεδίου OMT, δήλωσε ότι οι αγορές ομολόγων ήταν «εκ των πραγμάτων περιορισμένες» διότι το σχέδιο στοχεύει μόνο σε ομόλογα με διάρκεια μεταξύ ενός και τριών ετών, και υπάρχει όριο στον αριθμό αυτών που βρίσκονται σε κυκλοφορία.

Νωρίτερα, ο Βόλφγκανγκ Σόιμπλε, ο υπουργός Οικονομικών της Γερμανίας, προσέφερε ειδική υποστήριξη για το σχέδιο αγοράς ομολόγων, λέγοντας ότι η κυβέρνησή του δεν έχει δει καμία απόδειξη ότι η τράπεζα έχει υπερβεί την εντολή της στις μέχρι στιγμής δράσεις της.

Ωστόσο, ο κ. Σόιμπλε, δικηγόρος κατά το επάγγελμα, τόνισε επίσης ότι δεν υπήρξε διαθέσιμη νομική τεκμηρίωση για να σταθμίσει τη νομιμότητα του αμφιλεγόμενου προγράμματος αγοράς ομολόγων της ΕΚΤ.

«Η ομοσπονδιακή κυβέρνηση δε βλέπει κανένα σημάδι ότι τα μέτρα που έχει λάβει μέχρι στιγμής η ΕΚΤ έχουν υπονομεύσει την εντολή της», δήλωσε ο κ. Σόιμπλε στο δικαστήριο στην λουτρόπολη της Καρλσρούης.

Ο κ. Σόιμπλε δήλωσε ότι το δικαστήριο θα πρέπει να είναι προσεκτικό στη λήψη μέτρων που μπορεί να θεωρηθούν ως προσπάθεια να ασκήσει τη δικαιοδοσία του στην ΕΚΤ, σε περίπτωση που η κεντρική τράπεζα καταλήξει να υπόκειται στα δικαστήρια όλων των χωρών της ευρωζώνης.

Ο Andreas Vosskuhle, προεδρεύων στον πάγκο των επτά κοκκινοντυμένων δικαστών, δήλωσε ότι το δικαστήριο θα πρέπει να αποφασίσει αν η ΕΚΤ είχε αναλάβει δυνάμεις οι οποίες δεν της είχαν μεταβιβαστεί από την κυβέρνηση και τις οποίες το Σύνταγμα δεν θα επέτρεπε στην κυβέρνηση να τις μεταβιβάσει.

Προειδοποίησε επίσης, ότι η επιτυχία ενός προγράμματος δεν έχει σχέση με τη συνταγματικότητά του. «Ειδάλλως, ο σκοπός και μόνο θα αγίαζε τα μέσα». Το πρόγραμμα OMT έχει επαινεθεί ευρέως για την ηρεμία που έχει επιφέρει στις χρηματοπιστωτικές αγορές χωρίς να έχει αγοραστεί ούτε ένα ενιαίο ομόλογο.

Η υπόθεση αυτή χτυπά νεύρο στη Γερμανία. Έξω από το δικαστήριο, οργανώθηκε διαμαρτυρία από μία μικρή ομάδα περίπου 50 αντιτιθέμενων στο ρόλο της ΕΚΤ στις διασώσεις της Ευρωζώνης και από μέλη του νέου πολιτικού κόμματος ευρωσκεπτικιστών.

«Πρόκειται για μία από τις πιο σημαντικές υποθέσεις στην ιστορία», έγραψε η συντηρητική εφημερίδα Frankfurter Allgemeine Zeitung στο πρωτοσέλιδό της την Τρίτη, τονίζοντας τα βαθιά αισθήματα που προκαλεί η αντιπαράθεση σε ορισμένους κύκλους στη Γερμανία, αν και αυτό δεν αποτελεί απαραίτητα και μία νηφάλια εκτίμηση των επιπτώσεων της υπόθεσης.

Στην πραγματικότητα, το δικαστήριο δε μπορεί να αποφανθεί σχετικά με το αν η ΕΚΤ υπερέβη την εντολή της, όπως είχε σχεδόν καταφέρει η Bundesbank. Στην καλύτερη περίπτωση, μπορεί να παραπέμψει την υπόθεση στο Δικαστήριο των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων ή να επιβάλλει όρους στην γερμανική κυβέρνηση που θα επιδίωκαν κάπως να περιορίσουν το χώρο που έχει η ανεξάρτητη κεντρική τράπεζα για ελιγμούς.

Η Γερμανία, η μεγαλύτερη οικονομία της ευρωζώνης και, μέσω της Bundesbank, ο μεγαλύτερος μέτοχος της ΕΚΤ, διαδραματίζει καίριο ρόλο σε όλες τις λήψεις αποφάσεων της ευρωζώνης. Σε μία ένδειξη του πόσο σοβαρά παίρνει η ΕΚΤ τις πιθανές αρνητικές συνέπειες της γερμανικής κοινής γνώμης σε σχέση με τις δικαστικές ακροάσεις, ο Μάριο Ντράγκι, πρόεδρος της ΕΚΤ, έδωσε μία σπάνια τηλεοπτική συνέντευξη στο κανάλι ZDF της Γερμανίας, την παραμονή των ακροάσεων.

«Ο κίνδυνος για τους Γερμανούς φορολογούμενους είναι σημαντικά χαμηλότερος από ό,τι έναν χρόνο πριν», δήλωσε ο κ. Ντράγκι, απευθυνόμενος στη βασική ανησυχία της Γερμανίας, ότι οι πολίτες της θα καταλήξουν να πληρώνουν το λογαριασμό για τα οικονομικά προβλήματα των άλλων στην ευρωζώνη.

«Μπορώ να εγγυηθώ ότι δεν θα γλιτώσουμε από το χρέος μόνο μέσω φουσκώματος του πληθωρισμού», πρόσθεσε, απευθυνόμενος σε μία άλλη ευρέως διαδεδομένη γερμανική ανησυχία. «Μέρος των αποταμιεύσεων που άφησαν οι γονείς μου στα τρία τους παιδιά, καταστράφηκε από τον πληθωρισμό στην Ιταλία στα τέλη της δεκαετάις του 60 και στις αρχές του 70. Έχω ακόμη τις αναμνήσεις από τις βλαβερές συνέπειες του πληθωρισμού.»

Οι ακροάσεις για το πρόγραμμα OMT έχουν προστεθεί σε μία υπόθεση που ήδη τρέχει, σχετικά με τη νομιμότητα βάσει του γερμανικού Θεμελιώδους Νόμου του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας, του μόνιμου ταμείου διάσωσης της ευρωζώνης. Το δικαστήριο δεν εμπόδισε τον ΕΜΣ από το να καταστεί λειτουργικός τον περασμένο Σεπτέμβριο, αλλά εξετάζει ακόμα την τελική του ετυμηγορία σχετικά με το θέμα.  

Πηγή