Το δόγμα Νταβούτογλου

Της Αγγελικής Σπανού ■ Έτσι θα αναβιώσει η Οθωμανική αυτοκρατορία. ■ Τι συζητούν οι υπουργοί εξωτερικών Τουρκίας, Σερβίας και Βοσνίας Ερζεγο...

Της Αγγελικής Σπανού
■ Έτσι θα αναβιώσει η Οθωμανική αυτοκρατορία.
■ Τι συζητούν οι υπουργοί εξωτερικών Τουρκίας, Σερβίας και Βοσνίας Ερζεγοβίνης.
Με μεγάλη προσοχή παρακολούθησε η ελληνική διπλωματία τη συνάντηση των υπουργών Εξωτερικών της Τουρκίας, της Σερβίας και της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης (Αχμέτ Νταβούτογλου, Βουκ Γέρεμιτς και Σβεν Αλκαλάι) στην Άγκυρα την προηγούμενη εβδομάδα. Θα ήταν μια είδηση ρουτίνας, αν δεν εντασσόταν στο δόγμα Νταβούτογλου για την αναβίωση της Οθωμανικής αυτοκρατορίας στη Νοτιοανατολική Ευρώπη.
Όσο υπερβολικό και αν ακούγεται, είναι βάσιμες οι ανησυχίες τις οποίες δημιουργεί ο μεγαλοϊδεατισμός που χαρακτηρίζει την τουρκική εξωτερική πολιτική όταν αποκτά υλική υπόσταση.
Ήταν η πέμπτη τριμερής συνάντηση σε επίπεδο ΥΠΕΞ μέσα σε πέντε μήνες και κατέληξε στην απόφαση να ανοίξει η Βοσνία-Ερζεγοβίνη πρεσβεία στο Βελιγράδι. Η διπλωματική επιτυχία πιστώνεται στον τούρκο ΥΠΕΞ, ο οποίος επιχειρεί να εμφανιστεί ως προστάτης της σταθερότητας στα Βαλκάνια, ως φυσικός εκφραστής όλων των μουσουλμανικών πληθυσμών της περιοχής και ως εγγυητής της ειρήνης στην ευρύτερη περιοχή.
Οι τριμερείς συναντήσεις με αντικείμενο τις εξελίξεις στα Βαλκάνια θα συνεχιστούν: η επόμενη θα γίνει τον Μάρτιο στο Σεράγεβο και η μεθεπόμενη τον Απρίλιο στο Βελιγράδι.
Το τουρκικό υπουργείο Εξωτερικών εξέδωσε ανακοίνωση στην οποία τονιζόταν ότι η Τουρκία στην εξωτερική πολιτική της δίνει προτεραιότητα στα Βαλκάνια και κυρίως στη Βοσνία-Ερζεγοβίνη, ώστε να εδραιωθεί διαρκής ειρήνη και σταθερότητα στην περιοχή.
Παράγοντες της ελληνικής διπλωματίας διαπιστώνουν τη μεθοδικότητα με την οποία η Άγκυρα προωθεί τη διεκδίκηση ρόλου περιφερειακής υπερδύναμης. Στο βιβλίο του “Στρατηγικό βάθος” ο γκουρού στα θέματα εξωτερικής πολιτικής του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν έχει περιγράψει την περιοχή τουρκικού γεωστρατηγικού ενδιαφέροντος “μεταξύ Ανατολικής Ευρώπης - Βαλκανίων - Αδριατικής - Αιγαίου - Ανατολικής Μεσογείου - Μέσης Ανατολής και Κόλπου, πάνω στη νοητή γραμμή που ενοποιεί τα Βαλκάνια με τη Μέση Ανατολή”.
Έμπειροι στις βαλκανικές υποθέσεις υπηρεσιακοί κύκλοι του υπουργείου Εξωτερικών υποστηρίζουν ότι το επίμονο και διογκούμενο ενδιαφέρον της Τουρκίας για τη μουσουλμανική μειονότητα στη Θράκη συνδέεται ευθέως με το δόγμα Νταβούτογλου για ένταξη όλων των μουσουλμανικών πληθυσμών της ευρύτερης περιοχής στην τουρκική σφαίρα επιρροής.
Ο Αχμέτ Νταβούτογλου αποκάλυψε για πρώτη φορά το όραμά του για τα “οθωμανικά Βαλκάνια” από το Σεράγεβο (το Νοέμβριο) σε διεθνές συνέδριο με θέμα “Η οθωμανική κληρονομιά και οι μουσουλμανικές κοινότητες στα Βαλκάνια”.
Εκεί είπε ότι “η επιτυχημένη οθωμανική ιστορία πρέπει να αναγεννηθεί” και προσδιόρισε ως βασικές αξίες την “αλληλεξάρτηση, τη συνεργασία και την πολιτιστική αρμονία”.
Υπό τη σκέπη
Ειδικά για τη μουσουλμανική Βοσνία, ο τούρκος ΥΠΕΞ είχε δημοσίως υποστηρίξει ότι η τύχη της συνδέεται άρρηκτα με την τύχη της Τουρκίας. “Η εδαφική ακεραιότητα της Βοσνίας για την Άγκυρα είναι το ίδιο σημαντική όσο και η εδαφική ακεραιότητα της ίδιας της Τουρκίας”, έχει πει χαρακτηριστικά.
Ο τούρκος ΥΠΕΞ δεν έχει κρύψει ότι επιδίωξη της τουρκικής διπλωματίας είναι να γίνουν τα Βαλκάνια, ο Καύκασος και η Μέση Ανατολή μία ενιαία περιοχή υπό την πολιτική ηγεμονία της Άγκυρας η οποία να πρωταγωνιστεί στην παγκόσμια σκηνή.
Ο ίδιος μιλώντας από το βήμα της Διεθνούς Διάσκεψης Ασφάλειας που πραγματοποιήθηκε στο Μόναχο πριν από λίγες μέρες αναφέρθηκε εμφατικά στον ρόλο που φιλοδοξεί να διαδραματίσει η χώρα του στη Μέση Ανατολή, επιδιώκοντας σαφή οριοθέτηση των συνόρων όλων των κρατών, συμπεριλαμβανομένων της Συρίας και τού Ισραήλ αλλά και του παλαιστινιακού κράτους. Τάχθηκε κατά της ανάπτυξης πυρηνικών όπλων και κατέστησε σαφές ότι η Τουρκία φιλοδοξεί να διαδραματίσει διαμεσολαβητικό ρόλο με ηγεμονικά χαρακτηριστικά.
Ο επικεφαλής της τουρκικής διπλωματίας επανέρχεται διαρκώς στην ανάγκη ανάδυσης της τουρκικής δύναμης σε παγκόσμιο επίπεδο. Στην ομιλία του στο συνέδριο των πρέσβεων της Τουρκίας στις 8 Ιανουαρίου είχε υποστηρίξει ότι η σημερινή Τουρκία έχει τις δυνατότητες να διαδραματίσει κυρίαρχο ρόλο από τα Βαλκάνια έως την Κεντρική Ασία και από την Αδριανούπολη (Θράκη) μέχρι την Υεμένη.
Το κουρδικό άνοιγμα, η κινητικότητα στις σχέσεις με την Αρμενία, ο διάλογος με το Ιράν και τη Συρία, η ένταση με το Ισραήλ, η προσέγγιση με τη Ρωσία, εντάσσονται σε ένα ευρύτερο και συστηματικό σχέδιο που κατατείνει στην ανάδειξη της Τουρκίας ως κυρίαρχης δύναμης στο διεθνές στερέωμα. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο αξιοποιούνται και οι ανταλλαγές επιστολών μεταξύ Ερντογάν και Παπανδρέου, προκειμένου να καταδειχθεί ειλικρινής βούληση για “μηδενικά προβλήματα” με όλα τα όμορα κράτη και να φιλοτεχνηθεί η εικόνα μιας χώρας μοναδικής διπλωματικής δυναμικής.
■Η επίσκεψη του αμερικανού υπουργού Άμυνας Ρόμπερτ Γκέιτς στην Άγκυρα την προηγούμενη εβδομάδα ήταν, σύμφωνα με διπλωματικές πηγές, έμμεση απάντηση στην επιρροή που προσπαθεί να αποκτήσει η Ρωσία στην Τουρκία μέσω ενεργειακής συνεργασίας. Η πρόταση για συμμετοχή της Τουρκίας στο πρόγραμμα πυραυλικής ασπίδας με την εγκατάσταση δύο ραντάρ έγινε με βάση την αντίληψη (κατά την έκφραση του Ρ. Γκέιτς) ότι η συνεργασία ΗΠΑ - Τουρκίας δεν είναι σημαντική μόνο για τις δύο χώρες αλλά “για την παγκόσμια ειρήνη και ασφάλεια”.
Από "ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ"