Η άλλη εργαλειοποίηση των μεταναστών από την εθνομηδενιστική Αριστερά

Η εθνομηδενιστική Αριστερά φαντασιώνεται Η αποχώρηση των μεταναστών από τα ελληνικά σύνορα, είτε εξαιτίας του κορωνοϊού, επειδή αυ...

Η εθνομηδενιστική Αριστερά φαντασιώνεται

Η αποχώρηση των μεταναστών από τα ελληνικά σύνορα, είτε εξαιτίας του κορωνοϊού, επειδή αυτός αποδυνάμωσε το επιχείρημα της ελεύθερης διακίνησής τους, είτε γιατί η Τουρκία ικανοποιήθηκε οικονομικά από την Ευρώπη (όπως διατείνεται ένα μέρος του γερμανικού Τύπου) είναι προσωρινή.

Γράφει ο Μάρτος Δημήτρης

Είτε έτσι είτε αλλιώς, θα τους ξαναφέρουν, όσους βέβαια καταφέρουν να γλυτώσουν από την αντικορονοϊκή πολιτική της ερντογανικής παρέας.

Αυτό το κείμενο είναι μια κριτική στα εθνικά αντανακλαστικά ομάδων της ελληνικής Αριστεράς, με αφορμή τη στάση τους στη λεγόμενη "μεταναστευτική κρίση". Η Νεολαία του ΣΥΡΙΖΑ, σε πρόσφατο κείμενό της, αντιμετωπίζει το μεταναστευτικό με το «σύνθετο χαρακτήρα του ως ανθρωπιστικό, ταξικό και διεθνές ζήτημα», αλλά όχι και εθνικό! Γιατί αυτή η πρεμούρα ενάντια σε ό,τι είναι εθνικό; Γιατί οι μετανάστες, τους οποίους κινητοποιεί και διακινεί η Τουρκία μαζί με κάποιους εμπόρους ψυχών, εργαλειοποιούνται και από παρέες αριστερών;

Αφού το μεταναστευτικό είναι «αποτέλεσμα της νεοφιλελεύθερης καπιταλιστικής παγκοσμιοποίησης» (Ιδρυτικό Συνέδριο ΣΥΡΙΖΑ, 2019), μήπως οι διακηρύξεις περί "ελεύθερης διακίνησης" δεν κάνουν τίποτε άλλο παρά να διευρύνουν την ασύδοτη διακίνηση κεφαλαίων και εργατικής δύναμης, που, πρωτίστως, αντιστρατεύεται τον εθνικό τους έλεγχο; Υπάρχουν δύο μορφές εργαλειοποίησης του μεταναστευτικού. Η νεοφιλελεύθερη του δυτικού ιμπεριαλισμού κι αυτή του τουρκικού ιμπεριαλισμού.

Είναι γνωστή η ανάπτυξη μιας νέας κεφαλαιοκρατικής και εργατικής γεωγραφίας, που επιδιώκουν τα ισχυρά κράτη της Δύσης, όπως αυτά εκφράζονται από την κουλτούρα του Νταβός και των golden boys. Η νέα γεωγραφία αντιστρατεύεται την αρχιτεκτονική των εθνών-κρατών και των συνόρων, επειδή αυτά προβάλλουν εμπόδια στις ανεξέλεγκτες μετακινήσεις ανθρώπων, στην αγελοποίηση και την αποεθνικοποίησή τους. Είναι γνωστό ότι οι άνθρωποι, απογυμνωμένοι από εθνικές ταυτότητες, χειραγωγούνται ευκολότερα.

Η εθνομηδενιστική Αριστερά φαντασιώνεται

Σε αυτήν την προοπτική ευθυγραμμίζονται και εκδοχές της Αριστεράς, που προσβλέπουν μέσα από τις μεταναστευτικές ροές στην ανασυγκρότηση του αντικαπιταλιστικού τους οράματος, από το οποίο αντλούν το υπαρξιακό τους υπόστρωμα. Πολλοί θεωρητικοί της θεωρούν ότι στα χρόνια της παγκοσμιοποίησης, το παραδοσιακό επαναστατικό υποκείμενο, η εργατική τάξη, εκτράπηκε σε ακροδεξιές αναζητήσεις και στον εθνι(κι)σμό (έμφαση στην υπεράσπιση των εθνικών αξιών).

Επομένως, η ανασύνθεση του επαναστατικού οράματος θα γίνει με ένα νέο επαναστατικό υποκείμενο, τους μετανάστες, στους οποίους χαλαρώνει –αυτό που οι μαρξιστές συνήθως θεωρούσαν μια "ενοχλητική υπόθεση"– η εθνική συνείδηση. Προσβλέπουν, δηλαδή, σε μια νέα παγκόσμια εργατική γεωγραφία, όπου οι παγκόσμιες ροές της εργατικής δύναμης και οι νέοι σταθμοί διαμονής και διανομής της, οι μεγαλουπόλεις και οι παγκοσμιουπόλεις, θα αναμορφώσουν τα παραγωγικά και καταναλωτικά δίκτυα. Παράλληλα, θα ανατρέψουν τις παραδοσιακές δομές, τα έθνη-κράτη, δημιουργώντας το νέο υποκείμενο, αντίδοτο στη νεοφιλελεύθερη παγκοσμιοποίηση.

Μερικοί το αποκαλούν "πλήθος" (Χάρντι-Νέγκρι, Η αυτοκρατορία 2000). Πολλοί, μάλιστα, νομίζουν ότι οι διακινητές των μεταναστών υποκαθιστούν τις παλαιές εργατικές "πρωτοπορίες"! Δεν λένε, όμως, ποιο θα είναι το παρελθόν και η μνήμη αυτού του νέου υποκειμένου. Θα έχει ή δεν θα έχει τη μνήμη του δυτικού πολιτισμού, όπως έγινε και με το προλεταριάτο του "διεθνιστικού" κομμουνιστικού μανιφέστου; Ένα μανιφέστο που διέψευσε τις προσδοκίες για την οικουμενική και απελευθερωτική του φύση.

Εργαλειοποίηση μεταναστών

Ως προς τη μεταναστευτική συμπεριφορά της Τουρκίας, η ελληνική και διεθνής Αριστερά αδυνατούν να τη δουν ως προϊόν ενός χαμηλού επιπέδου εθνικισμού, ο οποίος αντλεί τα σημεία, τις έννοιες και τις πρακτικές του από τρία ιστορικά πεδία:

• Πρώτον, την Οθωμανική Αυτοκρατορία, που δίνει τα ιστορικά πρότυπα εργαλειοποίησης-μισθοφοροποίησης των μεταναστών.
• Δεύτερον, τον ισλαμισμό, που συναρθρώνει την ιδεολογική ταυτότητα των απειλούντων τα ελληνικά σύνορα.
• Τρίτον, τον κεμαλισμό που εξασφαλίζει τη διεθνή νομιμοποίηση των ιμπεριαλιστικών στοχεύσεων του τουρκικού κράτους.

Αυτή η αδυναμία της Αριστεράς έχει ιστορική βάση. Από το 19ο αιώνα αξιολογούσε τους διαφόρους εθνικισμούς με βάση τη διχοτομία προοδευτικό-αντιδραστικό. Ό,τι εξυπηρετούσε το προλεταριάτο των αναπτυγμένων καπιταλιστικά χωρών ορίστηκε, εντελώς αυθαίρετα, προοδευτικό και ό,τι δεν το εξυπηρετούσε, αντιδραστικό. Το προοδευτικό αντιπροσώπευε, στη σκέψη του Μαρξ, η Δυτική Ευρώπη, ενώ το αντιδραστικό η Ρωσία.

Διαβάστε τη συνέχεια του άρθρου στο slpress