Σύνταγμα για το Λαό ή τους εκπροσώπους;

Το σύνταγμα είναι ο οικοδομικός κανονισμός, βάσει του οποίου οικοδομείται η χώρα, η κοινωνία, το πολιτικό μας σύστημα και η οικονομία. ...

Το σύνταγμα είναι ο οικοδομικός κανονισμός, βάσει του οποίου οικοδομείται η χώρα, η κοινωνία, το πολιτικό μας σύστημα και η οικονομία.

Του Άγη Βερούτη

Αν κοιτάξουμε την κατάσταση της χώρας, χωρίς καν να διαβάσουμε το σύνταγμα, θα καταλήξουμε στο συμπέρασμα ότι δεν υπηρετεί το καλό των πολιτών, ή αν προσπαθεί να το κάνει, το κάνει ανεπαρκώς.

Πολλοί, μεταξύ των οποίων και εγώ, πιστεύουν ότι η πηγή της κακοδαιμονίας μας είναι το ίδιο το φλύαρο σύνταγμά μας: προάγει τη διαφθορά στον κρατικό μηχανισμό, εκχωρεί την εξουσία σε εκπροσώπους αφήνοντας τον απλό πολίτη αμέτοχο στις αποφάσεις που καθορίζουν τη ζωή και το μέλλον του, διαπλέκει τις τρεις θεσμικές εξουσίες (εκτελεστική-νομοθετική-δικαστική), και αφήνει έξω από το πεδίο τις άλλες δύο (ενημέρωσης-οικονομική).

Ως τώρα όλοι οι πολιτικοί φορείς συμφωνούν για την κατάργηση του Άρθρου 86 περί μη-αποδόσεως ευθύνης σε υπουργούς, ακόμη και το ίδιο το ΠΑΣΟΚ που το εισήγαγε. Όμως τα προβλήματα του συντάγματός μας είναι πολύ βαθύτερα. Το βασικότερο όλων είναι ότι αφαιρεί την πολιτική ισχύ από τον πολίτη, μεταθέτοντάς την στους εκπρόσωπους που εκλέγει, και μετά την αφαιρεί και από τους εκπροσώπους μεταθέτοντάς την στους αρχηγούς των κοινοβουλευτικών κομμάτων.

Το σύνταγμα θα έπρεπε να είναι ολιγόλογο και ουσιαστικό, διασφαλίζοντας τόσο τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις των πολιτών και των πολιτικών, αλλά και τις αρχές λειτουργίας του κράτους, της κοινωνίας, της κυβέρνησης, της δικαιοσύνης, του νομοθετικού σώματος και της οικονομίας. Αν δεν μπορούν όλα να χωρέσουν σε 10 σελίδες ουσίας, δεν έχουν θέση στο σύνταγμα της χώρας. Τόσο απλό.

Ενώ πολλοί λένε ότι το ελληνικό σύνταγμα είναι από τα πιο μοντέρνα στον κόσμο, αναφορικά με τα ατομικά δικαιώματα, είναι απόλυτα ανεπαρκές στη θέσπιση αρχών χρηστής λειτουργίας του κράτους και της κοινωνίας. Αν δεν ήταν ανεπαρκές δεν θα ήμασταν 94οι παγκοσμίως στο επίπεδο διαφθοράς. Είναι αντίθετα ένα αποτελεσματικό εργαλείο στη συγκέντρωση ισχύος στην πολιτική τάξη, γι’ αυτό και η αναθεώρησή του θα πρέπει να γίνει με τη συμμετοχή του Λαού, και η κύρωσή του να γίνει με δημοψήφισμα.

Σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες, για παράδειγμα, ο πολίτης έχει δικαίωμα να προτείνει σχέδιο νόμου με μερικές χιλιάδες υπογραφές στο κοινοβούλιο, και με αρκετές παραπάνω χιλιάδες υπογραφές να παρακάμψει το ίδιο το κοινοβούλιο και να πάει για κύρωση στη Γερουσία, ή με ακόμη μεγαλύτερο αριθμό υπογραφών πολιτών να παρακάμψει και την ίδια τη Γερουσία και να πάει απευθείας σε δημοψήφισμα από το σύνολο του Λαού.

Τα σημαντικά θέματα, σε χώρες με συντάγματα όπου ο πολίτης έχει πραγματική πολιτική εξουσία, δεν διανοούνται να τα αποφασίσουν από μόνοι τους οι εκπρόσωποι, και τα θέτουν με πρωτοβουλία τους σε δημοψήφισμα. Στις ΗΠΑ οι πολίτες ερωτώνται και ψηφίζουν επί των σημαντικών θεμάτων (δημοψηφίσματα) κάθε φορά που γίνονται εκλογές εκπροσώπων για τις τοπικές δημοτικές εκλογές, ή για κυβερνήτη της πολιτείας, για το Κογκρέσο, τη Γερουσία, ή ακόμη και για τον ίδιο τον πρόεδρό τους.

Εκατοντάδες δημοψηφίσματα υλοποιούνται στο σύνολο της ομοσπονδίας ετησίως, σε όλα τα επίπεδα. Το θέμα της θανατικής ποινής, για παράδειγμα αποφασίζεται σε κάθε πολιτεία ξεχωριστά, από τους πολίτες. Ποιός ρώτησε τον Έλληνα πολίτη ποτέ τί θέλει να κάνει η χώρα του σε σημαντικά θέματα που επηρεάζουν τη ζωή του; Σχεδόν κανείς, σχεδόν ποτέ. Για το λόγο αυτό μιλάει για το κράτος εξ αποστάσεως, ως να μην τον αφορά τί αποφασίζει και πώς!

Στην Ελλάδα, η τελευταία φορά που έγινε δημοψήφισμα ήταν πριν 39 χρόνια...

Μπήκαμε στην Ενωμένη Ευρώπη με απόφαση των εκπροσώπων, στο κοινό νόμισμα με την απόφαση πάλι των εκπροσώπων, κυρώσαμε το Ευρωπαϊκό σύνταγμα με απόφαση της κυβέρνησης ενώ άλλα κράτη το καταψήφισαν σε δημοψηφίσματα, και δεκάδες ως εκατοντάδες άλλα θέματα όπου οι εκλεγμένοι εκπρόσωποι αποφασίζουν μόνοι τους για σημαντικότατα θέματα που αφορούν άμεσα και σημαντικά όλους τους πολίτες για γενεές, χωρίς να τους ρωτούν ή να αφήνουν να πάρουν την απόφαση μόνοι τους και άμεσα οι πολίτες.

Για να αλλάξει αυτό, πρέπει να συμμετέχουμε μαζικά, ως πολίτες, στη κατεύθυνση για τη σύνταξη του νέου συντάγματος. Πλησιάζει ο καιρός που ο πολίτης πρέπει να πάψει να αντιμετωπίζεται ως αμόρφωτος, ανεύθυνος έφηβος και αδαής, αν σύσσωμη η ελληνική κοινωνία το απαιτήσει. Μόνο αν το απαιτήσει όμως!

Το πολιτικό μας σύστημα νοσεί, και ο σχεδιασμός του προάγει τη διαπλοκή. Ακόμη και το γεγονός ότι οι υπουργοί, που είναι εκτελεστική εξουσία, συμμετέχουν στην ψήφιση των νόμων, έχει σημαντικό αντίκτυπο στην πολυνομία και την δυστοπία της καθημερινότητας στην απονομή της δικαιοσύνης. Οι ίδιοι οι νόμοι είναι σχεδόν αδύνατο να παρακολουθηθούν από τον απλό πολίτη, παρότι τον αφορούν άμεσα. Με χιλιάδες τροπολογίες διάσπαρτες σε χιλιάδες μπαλώματα-νομοθετήματα, κάθε νόμος δεν βρίσκεται εν ολοκληρία πουθενά, και λίγοι είναι εκείνοι που είναι κωδικοποιημένοι.

Ακόμα και το γεγονός της ύπαρξης νόμων με ημερομηνία λήξεως, αντί εκτελεστικών αποφάσεων, δείχνει την αδυναμία στο συνταγματικό σχεδιασμό της Πολιτείας μας.

Απουσιάζει κραυγαλέα για παράδειγμα από το σχεδιασμό της πολιτείας μας το Συνταγματικό Δικαστήριο. Το Συμβούλιο της Επικράτειας εκτελεί εν μέρει χρέη συνταγματικού δικαστηρίου, κρίνοντας ταυτόχρονα και προσφυγές για τον πολεοδομικό χαρακτηρισμό της κάτω πλαγιάς της “Πέρα Ραχούλας” ή του καθενός μεγάλου δημόσιου διαγωνισμού για δημόσια έργα.

Οι ανώτατοι δικαστές ορίζονται από την εκάστοτε εκτελεστική εξουσία, και μέσω των κρίσεων μπορούν να επιλέγουν να προωθήσουν τους εκλεκτούς της εκάστοτε κυβέρνησης. Αν το κάνουν ή όχι (πιστεύω πως όχι) είναι άνευ σημασίας. Μπορούν όμως.

Ακόμη και στη συμμετοχή σε υποθέσεις των δικαστηρίων, ο θεσμός του επιστρατευμένου ένορκου πολίτη-δικαστή είναι ατροφικός και δεν τον εμπιστεύεται η πολιτεία να συναποφασίσει με μια ομάδα συμπολιτών του, χωρίς την παρουσία επαγγελματιών δικαστών.

Ούτε τους δικαστές του δεν εκλέγει ο πολίτης, παρά τους επιλέγουν οι προηγούμενοι δικαστές. Αν η δικαιοσύνη αργεί στη χώρα μας, και οι δικαστές δεν επαρκούν για τις υποθέσεις, γιατί να μην επιστρατεύσουμε ένορκους-πολίτες με το σύστημα που έχουν άλλες χώρες, ώστε οι υποθέσεις να δικάζονται και οι αποφάσεις να βγαίνουν στο τέλος της κάθε δίκης; Δεν ομιλώ για μικροπράγματα φυσικά, αλλά για σημαντικές δίκες, κατηγορούμενων για κατάχρηση εξουσίας και διαφθορά υψηλόβαθμων πολιτικών, ή για σοβαρά ποινικά εγκλήματα, τα οποία θα έπρεπε να δικάζονται από δικαστήρια ενόρκων-πολιτών, με την επιστασία και προεδρία εκλεγμένων δικαστών, ώστε όλοι να είναι υπόλογοι για τις αποφάσεις τους.

Η διαπλοκή των θεσμικών εξουσιών είναι πλήρης και προσχεδιασμένη στο παρόν σύνταγμά μας.

Σίγουρα δεν είναι εφικτό να αλλάξουν όλα, άμεσα, και τέλεια, καθώς το σημείο εκκίνησης είναι η σημερινή νεοελληνική δυστοπία. Αυτό όμως μπορεί να προβλεφθεί από το νέο σύνταγμά μας, και να διορθωθεί σταδιακά. Όπως επίσης η αντιμετώπιση της πολιτείας στην γέννηση παιδιών μπορεί να προβλεφθεί συνταγματικά, ώστε να μη μπορεί μια κυβέρνηση να προάγει την υπογεννητικότητα με ένα φορολογικό νομοσχέδιο που αντιμετωπίζει τα παιδιά ως τεκμήριο φοροδιαφυγής και να οδηγεί μαθηματικά στον αφανισμό του Λαού μας.

Η γείτονα Τουρκία ξεκινάει να αναθεωρήσει το δικό της σύνταγμα, παίρνοντας σε μεγάλο βαθμό στοιχεία από το Αμερικανικό Σύνταγμα που έχει αξιολογηθεί ως το πλέον λειτουργικό παγκοσμίως, μαζί με το Ελβετικό.

Εμείς τί κάνουμε; Θα αφήσουμε να αφανιστούμε ως Λαός και κράτος λόγω του κακού σχεδιασμού του συντάγματός μας; Θα αφήσουμε την οικονομική εξουσία ανεξέλεγκτη και ατιμώρητη να διαφθείρει τις θεσμικές εξουσίες μέσω άρθρων και νόμων και τροπολογιών; Θα παραμείνουμε μια πολιτικοκοινωνική δυστοπία όπου ο πολίτης θα επιλέγει μόνο ποιος θα αποφασίζει για εκείνον, χωρίς εκείνον;

Η συζήτηση  για το θέμα της αναθεώρησης του συντάγματος της χώρας μας ξεκινά τον επόμενο μήνα. Οι εκλεγμένοι πολιτικοί μας έχουν την ευκαιρία να μείνουν στην ιστορία ως η βουλή που έβαλε τα θεμέλια για την αναγέννηση του ελληνικού κράτους και κοινωνίας, ή ως εκείνοι που την εμπόδισαν.

Στην Ελβετία τιμούν έναν Έλληνα της διασποράς, τον Καποδίστρια, ως θεμελιωτή της ευημερίας τους μέσω του συντάγματος που συνέταξε για τη χώρα τους. Εμείς τον εξουθενώσαμε και μετά τον σκοτώσαμε. Ωριμάσαμε καθόλου από τότε; Πιστεύω πως ναι.

Ουσιαστικά έχουμε τρεις επιλογές για την επικείμενη αναθεώρηση του συντάγματός μας:

α) Να το αφήσουμε ως έχει, και η πορεία μας στην άβυσσο της δυστοπίας θα συνεχιστεί αδιάσπαστη.

β) Να το μπαλώσουμε λιγάκι, και ίσως τα πράγματα φτιάξουν λίγο και προσωρινά.

γ) Με την ευκαιρία της κρίσης να ξαναχτίσουμε εκ βάθρων το καλύτερο σύνταγμα στον κόσμο (τίποτε δεν μας εμποδίζει πλην του εαυτού μας), ώστε σε λιγότερο από μια γενιά να έχουμε την καλύτερη χώρα στον κόσμο.

Τί θέλουμε;

Πηγή