Το χτύπημα των ΗΠΑ, τα αντίποινα του Ιράν και ο φόβος της σύρραξης

Οι συνέπειες πλέον αυτής της κλιμάκωσης δεν μπορούν με προβλεφθούν με ακρίβεια. Το σκηνικό πλέον στη Μέση Ανατολή είναι πολύ διαφο...

• Οι συνέπειες πλέον αυτής της κλιμάκωσης δεν μπορούν με προβλεφθούν με ακρίβεια.

• Το σκηνικό πλέον στη Μέση Ανατολή είναι πολύ διαφορετικό και δεν πρόκειται να βελτιωθεί στο ορατό μέλλον.

Του Γιάννη Κουτσομύτη

Ένα στοχευμένο πυραυλικό χτύπημα από τις Ηνωμένες Πολιτείες λίγο μετά τα μεσάνυχτα της Πέμπτης έξω από το αεροδρόμιο της Βαγδάτης έχει συνταράξει ολόκληρη την Μέση Ανατολή, με κίνδυνο όχι μόνο πλήρους αποσταθεροποίησης της περιοχής αλλά γενικότερης περιφερειακής σύρραξης. 

Ο Αντιστράτηγος Κάσεμ Σολεϊμάνι δεν ήταν ένας απλός στρατηγός για το Ιράν. Έχοντας αναλάβει την αρχηγία του επίλεκτου Σώματος των Φρουρών της Επανάστασης του Ιράν από 1998, έχει ηγηθεί όλων των πολεμικών επιχειρήσεων στις οποίες άμεσα ή έμμεσα έχει εμπλακεί η Τεχεράνη τα τελευταία είκοσι χρόνια και είχε δημιουργήσει ένα προφίλ λαοπρόβλητου στρατηλάτη. Είχε δε μεγάλο πάθος με τα πεδία των μαχών και βρισκόταν πολλές φορές στην πρώτη γραμμή του πυρός, δίπλα στους απλούς στρατιώτες, ρισκάροντας πολλές φορές να σκοτωθεί. Ήταν ο de facto No2 στην στρατιωτική ιεραρχία του Ιράν, αμέσως μετά τον “Ανώτατο Ηγέτη” Αγιατολάχ Αλί Χαμενεΐ, καθώς το Σώμα των Φρουρών της Επανάστασης είναι εκείνο που ελέγχει τα σύνορα της χώρας, όπως και όλες τις στρατιωτικές επιχειρήσεις εκτός της επικράτειας και υπάγεται απευθείας στον εκάστοτε “Ανώτατο Ηγέτη” και όχι στον εκλεγμένο Πρόεδρο.

Οι ΗΠΑ είχαν χαρακτηρίσει επίσημα το Σώμα των Φρουρών της Επανάστασης ως τρομοκρατική οργάνωση από τον περασμένο Απρίλιο και είχαν επιβάλει μια σειρά από οικονομικές κυρώσεις, χωρίς όμως να υπάρχει άμεση αναφορά για χρήση στρατιωτικών μέσων κατά της ηγεσίας της οργάνωσης. Όλα όμως φαίνεται πως άλλαξαν την περασμένη Παρασκευή όταν σε μια επίθεση με ρουκέτες κατά μιας ιρακινής στρατιωτικής βάσης κοντά στο Κιρκούκ σκοτώθηκε ένας Αμερικανός πολίτης, συμβασιούχος του Αμερικανικού Υπουργείου Άμυνας και τραυματίστηκαν τέσσερις Αμερικανοί στρατιώτες. Η αμερικανική Κυβέρνηση κατηγόρησε για την επίθεση την σιιτική ένοπλη οργάνωση Κατάιμπ Χεζμπολά, η οποία έχει στενούς δεσμούς με το καθεστώς της Τεχεράνης και ειδικά με τους Φρουρούς της Επανάστασης. Εντός δυο 24ώρων ήρθε και η απάντηση από την αμερικανική αεροπορία, με πυραυλικό χτύπημα κατά βάσης της Κατάιμπ Χεζμπολά, με αποτέλεσμα να σκοτωθούν 25 μαχητές της οργάνωσης και να τραυματιστούν δεκάδες. Την επόμενη μέρα μέλη και οπαδοί της οργάνωσης επιτέθηκαν κατά της πρεσβείας των ΗΠΑ στη Βαγδάτη, με μερική ανοχή και της ιρακινής Κυβέρνησης, αλλά όλα τα διεθνή δίκτυα έδειχναν επί πολλές ώρες ένα σκηνικό που ήταν ντροπιαστικό για τις Ηνωμένες Πολιτείες και τον Πρόεδρο Τραμπ, καθώς έδειχναν οπαδούς του ιρανικού καθεστώτος να πολιορκούν απειλητικά την αμερικανική φρουρά της πρεσβείας και διπλωματικούς υπαλλήλους, ενώ ο πρέσβης των ΗΠΑ είχε φυγαδευτεί.

Όπως φαίνεται, ο Ντόναλντ Τραμπ δεν ανέχθηκε αυτήν την ταπείνωση και έδωσε εντολή για πυραυλικό χτύπημα κατά του επικεφαλής των Φρουρών της Επανάστασης. Εξοντώνοντας τον Σολεϊμάνι, οι ΗΠΑ χτύπησαν το πλέον υψηλόβαθμο στέλεχος του ιρανικού καθεστώτος από την αρχή της ιρανικής επανάστασης πριν από 40 χρόνια. Για το Ιράν αποτελεί ένα πολύ σοβαρό πλήγμα σε επίπεδο γοήτρου και ηθικού, καθώς οι αμερικανικές υπηρεσίες έδειξαν ότι γνώριζαν κάθε βήμα του Σολεϊμάνι και είχαν γίνει η σκιά του.

Πέρα από την αμφιλεγόμενη νομιμότητα του αμερικανικού χτυπήματος, είναι γεγονός ότι ο Ιρανός Αντιστράτηγος ήταν μια πολύ σκοτεινή φυσιογνωμία και ήταν υπεύθυνος για εκατοντάδες αθώα θύματα επιθέσεων της οργάνωσης της οποίας ηγείτο, σε μια σειρά από ακήρυχτους πολέμους στη Συρία, το Λίβανο, την Υεμένη και το Ιράκ. Εκτός αυτού οι Φρουροί της Επανάστασης βρίσκονται πίσω από δεκάδες δολοφονίες Ιρανών αντικαθεστωτικών στο εξωτερικό αλλά και στο εσωτερικό της χώρας. Ως πρώτιστο σκοπός δε της οργάνωσης είναι η φυσική εξόντωση του Ισραήλ με κάθε τρόπο, παρότι το Ιράν απέχει μερικές χιλιάδες χιλιόμετρα από τη γη της Ιουδαίας.

Η μη αμφισβητούμενη εγκληματική δράση του Σολεϊμάνι όμως δεν μπορεί να δικαιολογήσει την απόφαση του Ντόναλντ Τραμπ, καθώς η εξόντωσή του, και μάλιστα με πολύ εμφατικό τρόπο, δεν θα φέρει τη Μέση Ανατολή πιο κοντά στην ειρήνευση, ούτε θα μειώσει τους κινδύνους ασφαλείας στη Μέση Ανατολή από τη δράση των Φρουρών της Επανάστασης και των ένοπλων οργανώσεων που υποστηρίζονται από αυτούς. Ο Μάικ Πομπέο έσπευσε να αντικρούσει τη Γαλλίδα Υφυπουργό Ευρωπαϊκών Υποθέσεων Αμελί ντε Μονσαλέν, η οποία δήλωσε πως “οι άνθρωποι ξύπνησαν σήμερα σε έναν πιο επικίνδυνο κόσμο λόγω του κινδύνου στρατιωτικής κλιμάκωσης” στη Μέση Ανατολή. Ο Αμερικανός Υπουργός Εξωτερικών είπε ότι “ο κόσμος είναι πολύ πιο ασφαλής σήμερα και μπορώ να σας διαβεβαιώσω ότι οι Αμερικανοί στην περιοχή είναι πιο ασφαλείς σήμερα μετά τον θάνατο του Κασέμ Σουλεϊμανί”. Είναι προφανές όμως ότι κάτι τέτοιο δεν ισχύει, αφού η ίδια η πρεσβεία των ΗΠΑ στο Ιράκ εξέδωσε επείγουσα ειδοποίηση προς όλους τους Αμερικανούς πολίτες να εγκαταλείψουν “με κάθε μέσο” το Ιράκ, ενώ έχουν ήδη τεθεί σε ισχύ αυξημένα μέτρα ασφαλείας σε όλες τις αμερικανικές εγκαταστάσεις στη Μέση Ανατολή.

Ο Αγιατολάχ Χαμενεΐ ήταν πολύ σαφής στο μήνυμά του για το θάνατο του Σολεϊμάνι, λέγοντας ότι θα υπάρξει “σκληρή εκδίκηση” για τους “εγκληματίες δολοφόνους Αμερικανούς”. Και είναι πολύ πιθανό ότι οι Ιρανοί θα προσπαθήσουν να πλήξουν αμερικανικούς και ισραηλινούς στόχους σε αντίποινα για την εξόντωση του Ιρανού ανώτατου στρατιωτικού. Δεν υπάρχει καμία απολύτως ένδειξη ότι το καθεστώς της Τεχεράνης θα “σωφρονιστεί” από αυτό το κτύπημα των ΗΠΑ. Το πιθανότερο είναι να συμβεί ακριβώς το αντίθετο, καθώς πλέον θα θεωρεί ότι έχει πλήρη νομιμοποίηση να πλήξει αμερικανικούς στόχους με κάθε τρόπο που εκείνο κρίνει. Οι Φρουροί της Επανάστασης δεν είναι μια απλή τρομοκρατική οργάνωση όπως ήταν το Ισλαμικό Κράτος ή η Αλ Κάιντα, όπου με στοχευμένη εξόντωση της ηγεσίας θα δεχόταν ένα καίριο πλήγμα. Είναι προφανές ότι η ιεραρχική δομή και το δόγμα των Φρουρών θα παραμείνει ακριβώς το ίδιο, ενώ ήδη ο Χαμενεΐ όρισε διάδοχο στην ηγεσία των Φρουρών τον μέχρι χθες υπαρχηγό του Σολεϊμάνι.

Το αμερικανικό χτύπημα θα είχε νόημα εάν εντασσόταν σε ένα ευρύτερο σχέδιο εξουδετέρωσης της επιθετικής δράσης των Φρουρών στα διάφορα πεδία επιχειρήσεων της Μέσης Ανατολής. Κάτι τέτοιο όμως δεν υπάρχει, καθώς θα προϋπέθετε αυξημένη στρατιωτική παρουσία των ΗΠΑ στη Συρία, το Ιράκ και το Λίβανο, κάτι που όμως είναι μακριά από τους σχεδιασμούς του Ντόναλντ Τραμπ. Η έκτακτη μεταστάθμευση 3.000 Αμερικανών στρατιωτών στη Μέση Ανατολή που γνωστοποιήθηκε το βράδυ της Παρασκευής, αφορά την άμυνα των στρατιωτικών εγκαταστάσεων των ΗΠΑ στον Περσικό Κόλπο και όχι κάποια εκστρατεία εξουδετέρωσης των Φρουρών της Επανάστασης και των συμμάχων τους.

Η λανθασμένη όμως αυτή κίνηση του Αμερικανού Προέδρου είναι πολύ πιθανό να πλήξει καίρια και την παρουσία των ΗΠΑ στο Ιράκ, καθώς οι Ιρακινοί είναι εξοργισμένοι και στο ιρακινό κοινοβούλιο υπάρχει ήδη μια πλειοψηφία που κινείται για την ακύρωση του αμερικανο-ιρακινού στρατιωτικού συμφώνου, με σκοπό την εκδίωξη των αμερικανικών στρατευμάτων από την ιρακινή επικράτεια. Όση καλή πίστη δηλαδή χτίστηκε με κόπο και αίμα τα τελευταία χρόνια με τον κοινό πόλεμο ΗΠΑ και Ιράκ κατά των τζιχαντιστών του Ισλαμικού Κράτους, γκρεμίζεται για ένα πυραυλικό χτύπημα εντυπώσεων από τον Αμερικανό Πρόεδρο.

Οι συνέπειες πλέον αυτής της κλιμάκωσης δεν μπορούν με προβλεφθούν με ακρίβεια. Δεν είναι ιδιαίτερα πιθανό να δούμε έναν γενικευμένο περιφερειακό πόλεμο με αφορμή τον Σολεϊμάνι αλλά είναι βέβαιο πλέον ότι χάθηκαν και οι τελευταίες ελπίδες για εξομάλυνση της κατάστασης στον Περσικό Κόλπο και για διάσωση της συμφωνίας JCPOA για τα πυρηνικά του Ιράν. Το σκηνικό πλέον στη Μέση Ανατολή είναι πολύ διαφορετικό και δεν πρόκειται να βελτιωθεί στο ορατό μέλλον.

Από liberal