Τα τέσσερα στοιχεία της εθνικής ταυτότητας κατά τον Ηρόδοτο

  Όσο απομακρύνεται κανείς από τον τετραμερή κλασσικό ορισμό της ταυτότητας, τόσο περισσότερο αποδυναμώνεται η δύναμη και η συνοχή ενός λαού...

 

Όσο απομακρύνεται κανείς από τον τετραμερή κλασσικό ορισμό της ταυτότητας, τόσο περισσότερο αποδυναμώνεται η δύναμη και η συνοχή ενός λαού. Αυτό συμβαίνει επειδή τα στοιχεία που προκαλούν αισθήματα διαφορετικότητας κερδίζουν σε δύναμη και, κατά συνέπεια, τα στοιχεία της ομοιότητας μειώνονται. Η κλασική ταυτότητα λειτουργεί επειδή βασίζεται στη φύση, τόσο στην ανθρώπινη ψυχολογική φύση όσο και στην ευρύτερη βιολογική φύση.

Εφαρμόζοντας αυτό το μοντέλο στην ιστορία του δυτικού πολιτισμού, μπορούμε να δούμε ότι το αποκορύφωμα της δυτικής ταυτότητας όσον αφορά τη συνοχή και τη δύναμή της ήταν πιθανότατα ο Μεσαίωνας. Ωστόσο, στη σύγχρονη Ευρώπη και τη Βόρεια Αμερική, η φυλετική, γλωσσική, θρησκευτική και πολιτιστική ποικιλομορφία ωθείται σε όλο και πιο ακραίες καταστάσεις, με προβλέψιμες συνέπειες...

 

Άρθρο του Martin Aurelio

Μετάφραση: Απολλόδωρος – Συνεργάτης του Ελλήνων Αφύπνιση

 

Η δυτική κλασική έννοια της ταυτότητας μας έρχεται από τις Ιστορίες του Ηροδότου, γραμμένες τον 5ο αιώνα π.Χ. Χ. Από τον Ηρόδοτο έχουμε την ιστορία των 300 Σπαρτιατών στις Θερμοπύλες, η οποία αφηγείται στο ευρύτερο πλαίσιο της επιτυχημένης αντίστασης ολόκληρου του ελληνικού κόσμου στην περσική εισβολή. Για να γίνει αυτό, οι Σπαρτιάτες (Δωριείς) και οι Αθηναίοι (Ίωνες) έπρεπε να ξεπεράσουν τις διαφορές τους και να ενωθούν για να υπερασπιστούν αυτό που ήταν κοινό και για τους δύο ως Έλληνες.

Στο Βιβλίο VIII, υπάρχει μια σκηνή στην οποία οι Αθηναίοι εξηγούν σε έναν αγγελιοφόρο από τη Σπάρτη γιατί οι Σπαρτιάτες θα έπρεπε να συνταχθούν με τους Αθηναίους και όχι με τους Πέρσες. (Θα πρέπει να υπενθυμίσουμε ότι τόσο οι αρχαίοι Έλληνες όσο και οι αρχαίοι Πέρσες ήταν ινδοευρωπαϊκοί λαοί).

"Το πρώτο και κυριότερο από αυτά είναι ότι οι εικόνες και τα κτίρια των θεών κάηκαν και κατεδαφίστηκαν, οπότε είμαστε υποχρεωμένοι από την ανάγκη να πάρουμε τη μεγαλύτερη εκδίκηση από τον άνθρωπο που έκανε αυτές τις πράξεις, αντί να κάνουμε συμφωνίες μαζί του. Και δεύτερον, δεν θα ήταν πρέπον για τους Αθηναίους να αποδειχθούν προδότες του ελληνικού λαού, με τον οποίο μας ενώνει η ίδια συγγένεια και γλώσσα, με τον οποίο έχουμε ιδρύσει ιερά και κάνουμε μαζί θυσίες στους θεούς και με τον οποίο μοιραζόμαστε επίσης τον ίδιο τρόπο ζωής". (VIII:144.2)

Σε αυτό το απόσπασμα υπάρχουν όχι λιγότερα από τέσσερα κριτήρια για να είναι κανείς Έλληνας ή Ελλην: κοινή θρησκεία, κοινό αίμα, κοινή γλώσσα και κοινά έθιμα. (Θα μπορούσε κανείς να υποστηρίξει ότι τα έθιμα είναι σχεδόν εξ ολοκλήρου παράγωγα της θρησκείας και του αίματος, αλλά θα επιμείνουμε στην τετραμερή διατύπωση του κειμένου). Αυτό έγινε πριν από 2.500 χρόνια, αλλά κατά τη γνώμη μου αυτός εξακολουθεί να είναι ο καλύτερος και πιο ολοκληρωμένος λειτουργικός ορισμός της εθνικής ταυτότητας. Αυτό συμβαίνει επειδή μπορεί κανείς να τον εξάγει από αυτή τη συγκεκριμένη κατάσταση της αρχαίας ιστορίας και να τον εφαρμόσει σχεδόν οπουδήποτε στον κόσμο ανά πάσα στιγμή. Τα τέσσερα στοιχεία της ταυτότητας είναι είτε παρόντα είτε ανύπαρκτα, σε διαφορετικό βαθμό, και ένας λαός είναι αντίστοιχα είτε ισχυρός είτε αδύναμος.

Η ιστορία της ελληνικής αντίστασης στην περσική τυραννία είναι η ιστορία της αυτεπίγνωσης και αυτοπραγμάτωσης ενός λαού. Όταν τα τέσσερα στοιχεία της ταυτότητας είναι στη θέση τους, συνεργάζονται συνεργιστικά για να σχηματίσουν ένα είδος συλλογικού σώματος, ικανό να λειτουργεί ως οργανικό σύνολο. Ο περσικός στρατός ήταν αριθμητικά πολύ ισχυρότερος από τον ελληνικό, αλλά οι περισσότεροι στρατιώτες του ήταν στρατεύσιμοι από κατακτημένα εδάφη που υποχρεώθηκαν να υπηρετήσουν. Ήταν Πέρσες μόνο κατ' όνομα.

Είναι ενδιαφέρον να σημειωθεί ότι οι Αθηναίοι λένε στον Σπαρτιάτη αγγελιοφόρο ότι ο σημαντικότερος λόγος για να αντιταχθούν στους Πέρσες είναι η βεβήλωση των ελληνικών θρησκευτικών ιερών. (Θα πρέπει να υπενθυμίσουμε ότι οι Σπαρτιάτες ήταν γνωστοί ως οι πιο σκληροί πολεμιστές του αρχαίου κόσμου αλλά και ως οι πιο ευσεβείς, καθώς μοίραζαν τον χρόνο τους λίγο πολύ εξίσου μεταξύ της στρατιωτικής εκπαίδευσης και της θρησκευτικής τελετουργίας. Πόσο Julius Evola-ϊκό). Η κλασική έννοια της ταυτότητας υποστηρίζει έτσι την παραδοσιοκρατική άποψη για την πρωτοκαθεδρία της θρησκευτικής πίστης -ότι: "ο πολιτισμός προέρχεται από τη λατρεία", όπως το έθεσε ο Russell Kirk- αλλά την ελέγχει επίσης συμπεριλαμβάνοντας και τα άλλα κριτήρια. Η κοινή πίστη από μόνη της δεν αρκεί, ακόμη και αν είναι τελικά ο σημαντικότερος ενοποιητικός παράγοντας μιας κουλτούρας.

Θα πρέπει επίσης να σημειωθεί ότι ο κλασικός ορισμός της ταυτότητας μας έρχεται από μια εποχή πριν από τη βασιλεία του Homo economicus. (Αν και ακόμη και τότε, ο Ηρόδοτος βάζει τον Πέρση βασιλιά Κύρο να κοροϊδεύει τους Αθηναίους επειδή είχαν "ένα μέρος καθορισμένο στο κέντρο της πόλης τους [την αγορά, agora] στο οποίο συγκεντρώνονται για να εξαπατούν ο ένας τον άλλον"). Είναι μια συνταγή για τη συνοχή ενός λαού και την υγεία ενός πολιτισμού. Δεν είναι απαραίτητα μια φόρμουλα για την κυριαρχία στον κόσμο, ιδίως την οικονομική κυριαρχία.

Τέλος, ο κλασικός ορισμός της ταυτότητας αντιπροσωπεύει ένα ιδανικό, ένα πρότυπο. Όπως και με άλλα πρότυπα, είναι βέβαιο ότι θα υπάρξουν αποκλίσεις και παραλλαγές. Σε άλλο σημείο των Ιστοριών, ο Ηρόδοτος μας λέει ότι οι Αθηναίοι ήταν αρχικά Πελασγοί - προ-ινδοευρωπαίοι*** κάτοικοι της Ελλάδας - οι οποίοι "έμαθαν μια νέα γλώσσα όταν έγιναν Έλληνες". (Ι:57.3 - Ι:58) Η κυρίαρχη επιρροή στον κλασσικό ελληνικό πολιτισμό και την ταυτότητα ήταν πιθανότατα οι Δωριείς, οι Ινδοευρωπαίοι*** που κατέκτησαν την Ελλάδα από τον βορρά. Αλλά αυτοί οι Πελασγοί ήταν προφανώς σε θέση να αφομοιωθούν και να "γίνουν Έλληνες", αν και η ιστορία μας δείχνει ότι η Αθήνα ήταν πάντα πολιτισμικά και πνευματικά διαφορετική από τη Σπάρτη. Παρόλα αυτά, την εποχή του ελληνοπερσικού πολέμου, οι Αθηναίοι και οι Σπαρτιάτες πρέπει να είχαν αρκετά κοινά στοιχεία, ώστε οι Αθηναίοι να αναφέρουν τα τέσσερα στοιχεία της κοινής τους ταυτότητας στον Σπαρτιάτη αγγελιοφόρο.

---

***Σημ.: το “ινδοευρωπαίκό” αφήγημα-παραμύθι έχει καταρριφθεί αφού οι επινοητές τους απέτυχαν να προσκομίσουν έστω και ένα απτό εύρημα, ούτε πετρούλα. Οι Δωριείς ήταν Έλληνες )

---

Όσο όμως απομακρύνεται κανείς από τον τετραμερή κλασσικό ορισμό της ταυτότητας, τόσο περισσότερο αποδυναμώνεται η δύναμη και η συνοχή ενός λαού. Αυτό συμβαίνει επειδή τα στοιχεία που προκαλούν αισθήματα διαφορετικότητας κερδίζουν σε δύναμη και, κατά συνέπεια, τα στοιχεία της ομοιότητας μειώνονται. Η κλασική ταυτότητα λειτουργεί επειδή βασίζεται στη φύση, τόσο στην ανθρώπινη ψυχολογική φύση όσο και στην ευρύτερη βιολογική φύση.

Εφαρμόζοντας αυτό το μοντέλο στην ιστορία του δυτικού πολιτισμού, μπορούμε να δούμε ότι το αποκορύφωμα της δυτικής ταυτότητας όσον αφορά τη συνοχή και τη δύναμή της ήταν πιθανότατα ο Μεσαίωνας. Παρά την ποικιλομορφία των ευρωπαϊκών εθίμων και γλωσσών, τα λατινικά ήταν η lingua franca που ένωνε τους μορφωμένους λαούς κάθε ευρωπαϊκής χώρας και ο χριστιανισμός ήταν η πίστη ολόκληρης της ηπείρου. Μπορούσε κανείς να πάει σε οποιαδήποτε εκκλησία της Δυτικής Ευρώπης και να συμμετάσχει στην ίδια λατινική λειτουργία. Η φυλετική ταυτότητα των Ευρωπαίων ήταν, νομίζω, δεδομένη - ένα προφανές γεγονός της φύσης που δεν χρειαζόταν καν να συζητηθεί. Όλο αυτό το σενάριο έρχεται σε πλήρη αντίθεση με τη σύγχρονη Ευρώπη και τη Βόρεια Αμερική, όπου η φυλετική, γλωσσική, θρησκευτική και πολιτιστική ποικιλομορφία ωθείται σε όλο και πιο ακραίες καταστάσεις, με προβλέψιμες συνέπειες.

Η συσπείρωση του ευρύτερου ελληνικού κόσμου για να αντισταθεί στην περσική εισβολή προσφέρει έμπνευση και πρότυπο για τους σύγχρονους δυτικούς λαούς που εκτιμούν την ταυτότητα και την κληρονομιά τους. Ωστόσο, θα πρέπει επίσης να θυμόμαστε ότι τελικά οι διαφορές μεταξύ Αθήνας και Σπάρτης αποδείχθηκαν μεγαλύτερες από τις ομοιότητές τους και οι δύο πόλεις-κράτη αλληλοκαταστράφηκαν στον Πελοποννησιακό Πόλεμο, μόλις πενήντα χρόνια περίπου μετά την κοινή τους νίκη επί των Περσών.

Ίσως το ανομολόγητο πέμπτο στοιχείο της ταυτότητας να είναι ένας κοινός εχθρός...

 Σχολιάστε το άρθρο μας

Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου.  To ιστολόγιο μας δεν υιοθετεί τις απόψεις των αρθρογράφων, ούτε ταυτίζεται με τα θέματα που αναδημοσιεύει από άλλες ενημερωτικές ιστοσελίδες και δεν ευθύνεται για την εγκυρότητα, την αξιοπιστία και το περιεχόμενό τους.

Ακολουθήστε το ellinikiafipnisis.blogspot.com 

στο Facebook...

στο Twitter

στο Viber

στο Telegram

στο GAB...

κοινοποιήστε το και στους φίλους σας!