H αρχή του τέλους για την Ευρώπη της Μέρκελ;

Η Ιταλία κρούει τον κώδωνα του κινδύνου – έναν βροντερό συναγερμό Όπως έγραφε πριν από ημέρες η Αdriana Cerretelli στην Il Sole 24 ...

Η Ιταλία κρούει τον κώδωνα του κινδύνου – έναν βροντερό συναγερμό

Όπως έγραφε πριν από ημέρες η Αdriana Cerretelli στην Il Sole 24 Ore, οι ψηφοφόροι απέρριψαν την κηδεμονία του Μάριο Μόντι και της Ά. Μέρκελ, σαμποτάροντας τη στρατηγική της καγκελαρίου για την αναβολή της κρίσης του ευρώ για μετά τις γερμανικές εκλογές του Σεπτεμβρίου. Για να αποφευχθεί η πλήρης αποσύνθεση της ευρωπαϊκής συναίνεσης, η διαδικασία της ολοκλήρωσης πρέπει να πάρει και πάλι το δρόμο της. 

Όπως σημειώνεται στην presseurop, η Άνγκελα Μέρκελ έκανε ό,τι μπορούσε για να απομακρύνει τον κίνδυνο νέων εστιών αστάθειας στην Ευρώπη, στην πορεία της προς τις γερμανικές εκλογές του Σεπτεμβρίου. Στην Ιταλία, έπαιξε το χαρτί Μόντι – χωρίς να υπερβαίνει τις δηλώσεις εκτίμησης – ανησυχώντας για το φαινόμενο μπούμερανγκ που την έπιασε εξ απήνης όταν η απερίφραστη υποστήριξή της στον Νικολά Σαρκοζί συνέβαλε στην ήττα του στις εκλογές. Μετά από αυτό, αναγκάστηκε να ασχοληθεί με τον διάδοχό του, Φρανσουά Ολάντ. Και για να κρατήσει την ηρεμία των αγορών, έφτασε ακόμα και στο σημείο να καταργήσει τις κυρώσεις για την αποτυχία της Γαλλίας να κρατήσει τις δεσμεύσεις της ως προς τη μείωση του ελλείμματος, επισημοποιώντας τη νέα χαλάρωση των κανόνων με επιστολή της προς την Ευρωπαϊκή Επιτροπή – η οποία απλώς επιβεβαιώνει την de facto κατάσταση στην Ελλάδα, την Πορτογαλία και την Ισπανία.

Είναι όμως ξεκάθαρο ότι η στρατηγική της Α. Μέρκελ δε λειτούργησε, με την απάντηση των ψηφοφόρων στην Ιταλία να ξανά ανοίγει με δραματικό τρόπο την κρίση στην Ευρώπη, παρά τις προσπάθειες οι οποίες γίνονται να πέσουν οι τόνοι.

Για πολλούς θεωρείται θέμα χρόνου οι αγορές να επιτεθούν και πάλι στα χρηματιστήρια, αλλά και το ευρώ το οποίο ήδη βρέθηκε σε χαμηλό αρκετών μηνών.

Η Ευρώπη τρέμει και για να περιορίσει τη ζημία, ονειρεύεται να θέσει τη χώρα πάλι υπό κηδεμονία, να την στείλει πίσω στην εξωτερική τροχιά των χωρών που παρακολουθούνται ήδη στενά, όπως η Ελλάδα & ΣΙΑ.

Προκαλώντας μια ενωμένη Ευρώπη

Όπως σημειώνονταν στην presseurop, στην πραγματικότητα, η κρίση της εκλογικής υστερίας στην Ιταλία έχει προχωρήσει πολύ πέρα από την εθνική διάσταση της δυσαρέσκειας και πιέζει τώρα την ιδέα της ενωμένης Ευρώπης, η οποία πάντα ξεφεύγει, ενάντια σε ορισμένες δύσκολες αλήθειες. Μάλλον, χώνει τη μύτη της στην κακοανακατεμένη σούπα της ευρωπαϊκής ενότητας, καθώς και τα πολλά κομμάτια στο ζωμό αρχίζουν να σκάνε στην επιφάνεια.

Αυτό θα μπορούσε να θέσει το ευρώ σε δοκιμασία για άλλη μια φορά. Όχι τόσο λόγω της νέας έκρηξης του ιταλικού ζητήματος, αλλά επειδή η Ιταλία, η τρίτη μεγαλύτερη οικονομία της ευρωζώνης, έχει αγγίξει τα προβλήματα του ενιαίου νομίσματος που η Ένωση, μέχρι τώρα, έχει προσπαθήσει να επιδιορθώσει βιαστικά – ή μάλλον, να κρύψει βιαστικά κάτω από το χαλί.

Η ψηφοφορία της Κυριακής και της Δευτέρας σίγουρα εκφράζει τη γενική αγανάκτηση από τη λιτότητα και τους φόρους σε μια χώρα που χτυπήθηκε από την ύφεση και την ανεργία. Εκφράζει πάνω απ ‘όλα την εξέγερση κατά των μανδαρίνων από ένα σύστημα που, έχοντας αποφασίσει να εισέλθει στον κύκλο του ενιαίου νομίσματος, απέτυχε να κάνει τις επιλογές που έπρεπε να κάνει για να παραμείνει σε αυτό. Δεν υπήρχε εκσυγχρονισμός. Δεν υπήρχε αυτο-μεταρρύθμιση. Δεν υπήρχε καμία απελευθέρωση για μεγαλύτερο ανταγωνισμό και σε αρμονία με τους εταίρους της. Αυτό το σύστημα δημιούργησε στους Ιταλούς την ψευδαίσθηση ότι η χώρα θα μπορούσε ακόμα να μπερδεύει τα πάντα, διαιωνίζοντας μονοπώλια, από τα μικρότερα ως τα μεγαλύτερα, χωρίς ποτέ να πληρώνει το τίμημα.

Οι Ιταλοί δεν είναι οι μόνοι στην Ευρώπη, όμως, που δεν κατάφεραν να σταθμίσουν τις συνέπειες της υιοθέτησης του ενιαίου νομίσματος. Αυτό είναι που έχει κάνει πιο έντονο το δίλημμα «περισσότερη Ευρώπη, ή λιγότερη Ευρώπη», και «να είμαστε ή να μην είμαστε στην ευρωζώνη». Δεν είναι μόνο ένα δίλημμα για τους Ιταλούς. Είναι, όμως, ένα θέμα ταμπού πολύ πιο διαδεδομένο απ’ όσο θα πίστευε κάποιος, μεταξύ των μελών της λέσχης του ευρώ και εκείνων που θέλουν να εισέλθουν στην λέσχη.

Αυτή η πληγή συνέχισε να φουντώνει για τέσσερα χρόνια κατά τη διάρκεια της κρίσης, ενώ η ένωση φαίνεται να αδυνατεί να καταλήξει σε οποιαδήποτε απάντηση εκτός από το δόγμα της λιτότητας και των μεταρρυθμίσεων- σοκ που επιβάλλουν οι Γερμανοί, αλλά χωρίς τους μηχανισμούς απορρόφησης της ανάπτυξης και ακόμη λιγότερο εκείνους της ενδο-ευρωπαϊκής αλληλεγγύης. Για να μην αναφέρουμε την άρνηση να περάσουν μέσω της κανονικής δημοκρατικής διαδικασίας – στο όνομα, φυσικά, μιας τεχνοκρατικής επιλογής που υποτίθεται ότι είναι πιο αποτελεσματική.

Όλα αυτά ενώ ο διαχωρισμός Βορρά-Νότου επιδεινώνεται και ενώ η Ευρώπη και οι βιομηχανίες της συνεχίζουν να χάνουν έδαφος στην παγκόσμια αγορά. Οι θυσίες δεν ευχαριστούν κανέναν. Και ακόμη λιγότερο εκείνους που, παντού περισσότερο ή λιγότερο, σημειώνουν ότι «η Ευρώπη έχει τα χρήματα για να σώσει τις τράπεζες, αλλά όχι για την αποκατάσταση της ανάπτυξης και της απασχόλησης».

Οι αγορές, από την άλλη πλευρά, χρειάζονται κάποια βεβαιότητα σχετικά με το μέλλον και την ακεραιότητα του ευρώ πριν να ηρεμήσουν και πάλι. Η εγγύηση που θα προσφέρει ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, Μάριο Ντράγκι, είναι αρκετή; Και μέχρι πότε, τώρα που η Ιταλία κινδυνεύει να ανοίξει το κουτί της Πανδώρας και να αφήσει τον καθένα να εξετάσει τα πολλά άλυτα προβλήματα της ευρωζώνης και της ΕΕ;

Ενώ η λαϊκή συναίνεση για την Ευρώπη καταρρέει σε όλη την ήπειρο, το ενιαίο νόμισμα, κατά ειρωνεία της τύχης, πρέπει να αντισταθεί στα εσωτερικά προβλήματά του και να επιταχύνει την ένταξη του, επικυρώνοντας την τριπλή ένωση στον τραπεζικό τομέα, τον προϋπολογισμό και την πολιτική. Θα πρέπει να αποφασίσει μια για πάντα αν πραγματικά θα δεχτεί να φτάσει μέχρι το τέλος, με μια κοινή μοίρα σε όλα τα επίπεδα και σύμφωνα με το γερμανικό μοντέλο, το οποίο είναι πλέον κυρίαρχο και διάχυτο.

Οι γερμανικές εκλογές και οι ευρωεκλογές του 2014 έχουν βάλει προσωρινά τη συζήτηση και τις διαπραγματεύσεις στον πάγο, καθυστερώντας μερικούς μήνες τη στιγμή της αλήθειας και, απωθώντας τις επιλογές μεταξύ των πάρα πολλών αντιφάσεων από τις οποίες είναι φτιαγμένη η Ευρώπη. Αλλά οι ανησυχίες παραμένουν και αυξάνονται σε πολλά μέρη της Ευρώπης. Ακόμα και στη Γαλλία του Φρανσουά Ολάντ.

Θα είναι αρκετή η χαλάρωση της πειθαρχίας που είχε παραχωρήσει η Άνγκελα Μέρκελ για να ηρεμήσει τις αγορές και κρατήσει μέχρι το Σεπτέμβριο, χωρίς μεγάλες εκπλήξεις; Η Ιταλία κρούει τον κώδωνα του κινδύνου –έναν βροντερό συναγερμό. Θα ήταν επικίνδυνο να την αγνοήσουν. Για την Ευρώπη και για όλους.

Πηγή