Ελληνομανία: η νέα μόδα των Τούρκων

Η ελληνική κουλτούρα, σημείο αναφοράς από την Πόλη έως και τη Μικρά Ασία. Στη φωτογραφία η βιβλιοθήκη του Κέλσου, στην αρχαία Έφεσο. Του Αλε...

Η ελληνική κουλτούρα, σημείο αναφοράς από την Πόλη έως και τη Μικρά Ασία. Στη φωτογραφία η βιβλιοθήκη του Κέλσου, στην αρχαία Έφεσο.
Του Αλεξανδρου Μασσαβετα
Ο Ελληνας επισκέπτης μοιραία εντυπωσιάζεται με το φαινόμενο που πολλοί Τούρκοι αποκαλούν «Ελληνομανία» ή «Ελληνοϋστερία». Βρίθουν τα ελληνικά ονόματα σε καταστήματα, ξενοδοχεία και εστιατόρια.
Ελληνική μουσική (από Χάρις Αλεξίου και Ευανθία Ρεμπούτσικα ώς Αντζελα και Ρουβά) κατακλύζει τους δρόμους αλλά και τις συχνότητες των ραδιοσταθμών, εκείνων μάλιστα που μεταδίδουν μόνο τουρκικά τραγούδια (η ελληνική μουσική δεν θεωρείται «ξένη», τόνισε παραγωγός). Η διακόσμηση χώρων διασκέδασης ενίοτε περιλαμβάνει από αρχαία αγάλματα έως απομιμήσεις εικονισμάτων της Παναγίας. Στην Κωνσταντινούπολη, το φαινόμενο συνδέεται με το κίνημα της νοσταλγίας για την παλιά, κοσμοπολίτικη μητρόπολη. Ωστόσο, η ελληνομανία ως φαινόμενο έχει καταλάβει όλη τη μικρασιατική ακτή όπου ζούσαν ελληνικοί πληθυσμοί πριν από την ανταλλαγή, όπως έμελλε να ανακαλύψω σε οδοιπορικό μου κατά την ακτογραμμή του Αιγαίου για την προηγούμενη έκδοση του περιοδικού «Passport». Πριν από δεκαπέντε μόλις χρόνια Ελληνες τουρίστες που επισκέπτονταν τα ερείπια της Εφέσου ή της Πριήνης πληροφορούνταν από τους ξεναγούς τους ότι τις εν λόγω πόλεις είχαν οικήσει οι Ιωνες, φυλή μη ελληνική. Οι ελληνικές επιγραφές παρουσιάζονταν ενίοτε ως γραμμένες στην παλαιοτουρκική(!).
Μεγάλη η αλλαγή.
«Θέλω Ελληνες για τη Σμύρνη μου»
Η αποστροφή ανήκει στη δημοσιογράφο Μινέ Κιρίκανατ, κεμαλίστρια και ορκισμένη εχθρό των ισλαμιστών. Οπως τόνισαν παράγοντες της ομογένειας, εκπλήσσουν δηλώσεις παρόμοιου περιεχομένου από πρόσωπο του κεμαλικού χώρου (η Κιρίκανατ είναι μάλιστα κόρη στρατιωτικού).
Παρόμοιες όμως δηλώσεις επαναλαμβάνονται από πολλούς Τούρκους αστούς. Αναλυτές τονίζουν ότι οι αποστροφές δεν υποδηλώνουν κάποια νοσταλγία για τον Ελληνα ως Ελληνα, αλλά για την αστική τάξη ιδιαίτερα της Κωνσταντινούπολης στην οποία ανήκε και την οποία προσωποποιούσε. «Οταν λένε πως τους λείπουμε, εννοούν πως δεν αντέχουν να συμβιώνουν με τους Κούρδους και τους Τούρκους χωριάτες που πήραν τη θέση των Ελλήνων στο Φανάρι, το Κοντοσκάλι αλλά και το Πέρα, και αποτελούν σήμερα την πλειοψηφία» εξηγεί στέλεχος που δουλεύει σε δημόσια υπηρεσία, και που αποφάσισε, παρά την άγνοια της ελληνικής, να βαπτισθεί Ελληνορθόδοξος. «Ανακάλυψα πως έχω ελληνική καταγωγή». Κρατά την αλλαγή θρησκεύματος κρυφή. «Φοβάμαι μη χάσω τη θέση μου».
«Αρνούμαι κάθε σχέση με το ισλάμ»
«Με θεωρώ Ελληνα, παρότι έχω τουρκικό όνομα και είμαι απόλυτα τουρκόφωνος, γιατί αισθάνομαι κοντύτερα στη Δύση και αρνούμαι κάθε σχέση με το ισλάμ» λέει. Οπως πολλοί, ερμηνεύει την ελληνολατρία ως κοινωνικό φαινόμενο. Ο συγγραφέας Ορχάν Παμούκ είχε κατηγορήσει τους «νοσταλγούς» των Ελλήνων της Πόλης για ανειλικρίνεια. Ο Αρμένιος δημοσιογράφος και εκδότης Χραντ Ντινκ είχε σε συνέδριο κατηγορήσει την πλειοψηφία ότι «μας αντιμετωπίζει, εμάς τους μειονοτικούς, σαν αντίκες», λέγοντας πως «αφού μας έκαναν να φύγουμε, τώρα προσπαθούν να περισώσουν τους λίγους που έμειναν για να μη χάσει η Πόλη το χρώμα της». Ο επίσης αρμενικής καταγωγής Σεβάν Νισανιάν, γνωστότερος συγγραφέας τουριστικών οδηγών της χώρας, εξηγεί πως παν Ελληνικόν είναι πια του συρμού, ιδίως μεταξύ των μορφωμένων αστών. «Πρόκειται αναμφίβολα για ταξικό φαινόμενο: είσαι cool και chic αν πίνεις ούζο αντί για ρακί, αν ακούς ρεμπέτικα αντί για τουρκική έντεχνη και ονομάσεις το μαγαζί σου "αδελφή μου" ή κάτι τέτοιο». Κατά τον Νισανιάν η Τένεδος ειδικότερα έχει γίνει η Μέκκα της τουρκικής ελληνολαγνείας.
Παντού ελληνικές επιγραφές
Τον κοινωνικό χαρακτήρα της ελληνολαγνείας εξήγησε επαρκώς και ο δημοσιογράφος Αρης Χατζηστεφάνου στο βιβλίο του «Τουρκία, Ανατολικά της Ε.Ε.». Αφήνοντας τις ιδεολογίες κατά μέρος, δεν μπορεί κανείς να αγνοήσει τον καταιγισμό. Το όνομα Pera διακρίνει εστιατόρια, ξενοδοχεία, γκαλερί, μέχρι και μπακάλικα. Από τα πλέον trendy καφέ του Νεοχωρίου (Yenikοy) το Νέα Χώρα. Ξενοδοχεία όπως Δάφνη και Χρυσούν Κέρας βρίθουν στο Φανάρι και τον Κεράτιο. Smyrna ονόμασαν δύο Σμυρνιοί Εβραίοι το καφέ-εστιατόριο που άνοιξαν στην μποέμ συνοικία Τζιχάνγκιρ. Τα ελληνικά τοπωνύμια ανασταίνονται στην ακτογραμμή του Αιγαίου. Αμέτρητα ξενοδοχεία και καταστήματα ονομάζονται Levissi ή Μakri στις δύο παλιές ελληνικές πόλεις, κεντήματα (ΚΑΛΗΜΕΡΑ, ΚΑΛΟΝ ΠΑΣΧΑ) κοσμούν τους τοίχους καφέ στα Αλάτσατα. «Ο Ελληνας είναι ο Ευρωπαίος που καλύτερα ξέρουν οι Τούρκοι, τον οποίο ζηλεύουν και θέλουν να μιμηθούν» λέει η Τουρκάλα σύζυγός του.
«Καταγόμαστε από την Κρήτη»
«Είμαι Ελληνας» δηλώνει κατηγορηματικά ο Μεμέτ. Και εξηγεί: «Καταγόμαστε από την Κρήτη. Είμαστε Ελληνες που εξισλαμίσθηκαν με την οθωμανική κατάκτηση. Θέλω απλώς να αποκηρύξω κάθε σύνδεσμο με την ισλαμική κουλτούρα, που δεν αποτελεί σημείο αναφοράς για μένα» λέει.
Το ζήτημα των σημείων αναφοράς απασχολεί πολλούς «Δυτικότροπους» αστούς. «Κοίτα με προσεκτικά. Σου μοιάζω να έχω έρθει από την Κεντρική Ασία;» ρωτά ο Ερτάν, καθηγητής κοινωνιολογίας σε γνωστό ιδιωτικό Πανεπιστήμιο. «Είμαστε οι απόγονοι όλων των λαών που ζούσαν στη Μικρασία, εκείνων που εξισλαμίσθηκαν και εκτουρκίσθηκαν. Είμαστε τόσο Ελληνες όσο και εσείς στην άλλη όχθη του Αιγαίου, γιατί είμαστε οι απόγονοι του εξισλαμισθέντος Μικρασιατικού Ελληνισμού» λέει. «Δεν το λέω αυτό για να οικειοποιηθώ μια κουλτούρα. Θέλω απλά να υπενθυμίσω στους συμπατριώτες μου ότι αυτά τα αρχαία μνημεία είναι δικά μας μνημεία, και πρέπει να αγωνιστούμε για την προστασία τους. Τα σημεία αναφοράς μας δεν είναι μόνο το Ισλάμ και ο Νασρεντίν Χότζας. Είναι και το Βυζάντιο, η λέξη Κωνσταντινούπολη, η αρχαία Ρώμη και οι Ιωνες φιλόσοφοι».

Από "ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ"

Σχόλιο ιστολογίου μας: Το κείμενο αυτό αποτελεί την καλύτερη απάντηση στον συνέλληνα ο οποίος σχολίασε την Ελληνικότητα των Ελλήνων στην ανάρτηση http://ellinikiafipnisis.blogspot.com/2009/05/blog-post_7229.html ,