Ελληνικός Εμφύλιος (1945-1949) και η επέμβαση των ΗΠΑ

Ο Ελληνικός Εμφύλιος πόλεμος διεξήχθη ανάμεσα στον κυβερνητικό ελληνικό στρατό και στις δυνάμεις του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδος του Κομ...

Ο Ελληνικός Εμφύλιος πόλεμος διεξήχθη ανάμεσα στον κυβερνητικό ελληνικό στρατό και στις δυνάμεις του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδος του Κομμουνιστικού Κόμματος Ελλάδος.

Από την Σωτηρία Κόλλια

Ξεκίνησε τον Μάρτιο του 1946 και έληξε τον Αύγουστο του 1949 με την ήττα του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδος (ΔΣΕ) και αποτελεί την  πιο σκοτεινή πλευρά της σύγχρονης ελληνικής ιστορίας. Ο ελληνικός εμφύλιος αναγνωρίζεται διεθνώς ως η πρώτη πράξη του Ψυχρού Πολέμου. Για την Ελλάδα, είναι μια περίοδος με τους περισσότερους νεκρούς και τις μεγαλύτερες απώλειες.

Για να κατανοήσουμε όμως περισσότερο το πως οδηγηθήκαμε στον Εμφύλιο Πόλεμο χρειάζεται να κάνουμε μια ιστορική αναδρομή.

Όταν το 1941 εισβάλλουν οι Γερμανοί στην Ελλάδα και η ελληνική κυβέρνηση βρίσκεται εξόριστη στην Αίγυπτο, δημιουργείται ένα πολιτικό κενό. Αυτό το κενό, σε συνδυασμό, με την αδυναμία των παραδοσιακών πολιτικών κομμάτων να αντισταθούν στους κατακτητές και την τριπλή κατοχή της χώρας(Γερμανοί,  Βούλγαροι, Ιταλοί), διαμόρφωσαν τις συνθήκες  για την δημιουργία δυο μεγάλων αντιστασιακών οργανώσεων, το ΕΑΜ(Εθνικό Απελευθερωτικό Μέτωπο) και τον ΕΔΕΣ(Εθνικός Δημοκρατικός Ελληνικός Σύνδεσμος). Το ΕΑΜ ήταν ένας συνασπισμός από αριστερά κόμματα, όμως τον κύριο λόγο είχε το ΚΚΕ. Ωστόσο τον Φεβρουάριο του 1942 θα δημιουργήσει και στρατιωτική ομάδα τον ΕΛΑΣ(Εθνικός Λαϊκός Απελευθερωτικός Στρατός), ο οποίος θα κυριαρχήσει σε όλη την Ελλάδα εκτός από την Ήπειρο και την Δυτική Στερεά ,όπου εκεί κυριαρχούσε ο ΕΔΕΣ.

Οι εμφύλιες συγκρούσεις είχαν ξεκινήσει ήδη από τον πόλεμο μεταξύ διάφορων αντιστασιακών οργανώσεων. Χαρακτηριστικά, ο ΕΔΕΣ πίστευε πως στόχος του ΕΑΜ ήταν η εγκαθίδρυση κομμουνιστικού καθεστώτος μετά την απελευθέρωση της χώρας ,ενώ ο ΕΑΜ πίεζε συχνά τις υπόλοιπες αντιστασιακές οργανώσεις να ενταχθούν στον ΕΑΜ. Σημαντικό ρόλο όμως σε αυτό ,παίζει και η ανάμειξη της Μ. Βρετανίας στην Αντίσταση ,η οποία από την μια ήθελε να πολεμήσει κατά των Δυνάμεων του Άξονα  και από την άλλη, να ελέγξει τις μεταπολεμικές  πολιτικές εξελίξεις στην χώρα ,γι’ αυτό ο Τσώρτσιλ αποφάσισε την επαναφορά του Βασιλιά των Ελλήνων ,Γεωργίου Β’. Αρνητικά ακόμη ,επίδρασε και το γεγονός πως απουσίαζε από την χώρα μια δημοκρατικά εκλεγμένη και νομιμοποιημένη αρχή ,καθώς πριν τον πόλεμο είχαμε την δικτατορία του Μεταξά και κατά την διάρκεια του πολέμου την εξόριστη κυβέρνηση στο Κάιρο ,η οποία δεν είχε εκλεγεί άμεσα από τον λαό. Επιπλέον, το καθεστώς του βασιλιά  είχε παραδώσει όλους τους πολιτικούς κρατούμενους στους Γερμανούς ,στέλνοντας τους απευθείας στον θάνατο.

Οι εμφύλιες συγκρούσεις ξεκινούν κατά την διάρκεια της Κατοχής  μεταξύ ΕΑΜ-ΕΛΑΣ από την μια πλευρά και όλων των αντίπαλων οργανώσεων από την άλλη. Με εξαίρεση τον ΕΔΕΣ, ο ΕΑΜ κατάφερε και διέλυσε όλες τις άλλες αντιστασιακές οργανώσεις χρησιμοποιώντας βία ,με αποτέλεσμα αρκετοί να διαφύγουν στην Αίγυπτο και να βοηθήσουν από εκεί τον αγώνα κατά των κατακτητών. Ο ΕΑΜ έτσι είχε κερδίσει το μονοπώλιο.

Τον Ιούνιο 1943 ο ΕΑΜ, ΕΛΑΣ, ΕΚΚΑ και η βρετανική αποστολή υπέγραψαν σύμφωνο για συνεργασία και κοινό επιτελείο για συντονισμό της Αντίστασης δίνοντας την εντύπωση πως οι εχθροπραξίες θα λήξουν. Ωστόσο, το γεγονός πως ο ΕΔΕΣ θέλησε να εγκατασταθεί σε περιοχές που έλεγχε ο ΕΑΜ ,η ένταξη ακροδεξιών στην οργάνωση και η συνεργασία του ΕΔΕΣ με τους Γερμανούς ,ώθησαν τον ΕΑΜ να συνεχίσει την πολιτική που ακολουθούσε κατά των άλλων οργανώσεων και να σκληρύνει κι άλλο την στάση του. Στο μεταξύ, η Αγγλία είχε σταματήσει να χρηματοδοτεί το ΕΑΜ εξαιτίας του Κινήματος του Ναυτικού στην Μέση Ανατολή(1944) το οποίο, έγινε με αφορμή το αίτημα της Πολιτικής Επιτροπής Εθνικής Απελευθέρωσης(ΠΕΕΑ),η οποία είχε ιδρυθεί από το ΕΑΜ για δημιουργία κυβέρνησης <Εθνικής Ενότητας> στην εξόριστη κυβέρνηση του Καΐρου.

Αργότερα, υπεγράφη  η Συνθήκη του Λιβάνου(1944),η οποία καταδίκαζε το Κίνημα του Ναυτικού και όριζε την δημιουργία εθνικής κυβέρνησης μετά το τέλος του πολέμου, μεταξύ των ελληνικών  πολιτικών κομμάτων και των αντιστασιακών οργανώσεων. (Φοίβος-Σταύρος Μακρίδης 2014)

Συμφωνία των Ποσοστών.

Ωστόσο,τον Οκτώβρη του 1944 ο Τσόρτσιλ συναντά τον Στάλιν στην Μόσχα και συνάπτουν <<Την Συμφωνία των Ποσοστών>>.Οι 2 μεγάλοι ηγέτες συμφώνησαν τις ζώνες επιρροής στην νοτιοανατολική Ευρώπη και στα Βαλκάνια. Ο Τσόρτσιλ πρότεινε η Σοβιετική Ένωση να ασκεί επιρροή 90% στην Ρουμανία ,75% στην Βουλγαρία και η Μ. Βρετανία να έχει το 90% στην Ελλάδα. Η Ουγγαρία και η Γιουγκοσλαβία θα χωρίζονταν στην μέση από 50-50. Ύστερα όμως, από συζητήσεις μεταξύ των υπουργών εξωτερικών των δύο χωρών, αποφασίστηκε πως η Σοβιετική Ένωση θα έπαιρνε τελικά το 80% στην Βουλγαρία αλλά και στην Ουγγαρία.(Τσιριγώτης)

Όμως η συμφωνία αυτή αμφισβητείται ως σήμερα ,καθώς δεν υπάρχει κάπου καταγεγραμμένη και η μόνη αναφορά γίνεται στα απομνημονεύματα του Τσόρτσιλ.  Από την άλλη πλευρά όμως, οι 2 χώρες όντως τήρησαν αυτά που είχαν συμφωνηθεί. Έτσι έχουμε την Μ. Βρετανία να παίζει πρωταρχικό ρόλο στην Ελλάδα και να λειτουργεί ως προστάτης της χώρας και την Σοβιετική Ένωση η οποία στήριζε το ΕΑΜ-ΕΛΑΣ να παραχωρεί την θέση της.

Δεκεμβριανά 1944

Οι Γερμανοί αποχώρησαν από την Ελλάδα τον Οκτώβριο του 1944  και το ΕΑΜ βρέθηκε κυρίαρχο πολιτικά και στρατιωτικά σε όλη σχεδόν την ηπειρωτική Ελλάδα. Η κυβέρνηση του Γ. Παπανδρέου έδωσε προθεσμία ως τις 10 Δεκέμβρη για την παράδοση των όπλων όλων των αντιστασιακών οργανώσεων εκτός από κάποια τμήματα, προκαλώντας αντιδράσεις. Την επόμενη μέρα το ΕΑΜ οργάνωσε συλλαλητήριο το οποίο κρίθηκε παράνομο και έληξε με κλιμακούμενη βία. Την ίδια μέρα ξεκίνησαν συγκρούσεις μεταξύ του ΕΛΑΣ και των βρετανικών δυνάμεων στην Αθήνα, γνωστές ως <<Δεκεμβριανά>>, οι οποίες τερματίστηκαν στις 11 Ιανουαρίου 1945. (Ελένη Νικολαΐδου 2018)

Γεγονότα 1945

Τον Φεβρουάριο 1945 υπογράφεται η Συμφωνία της Βάρκιζας μεταξύ της κυβέρνησης Πλαστήρα και του ΕΑΜ. Προέβλεπε τον αφοπλισμό του ΕΛΑΣ, πολιτικές ελευθερίες, χορήγηση αμνηστίας, εκλογές και δημοψήφισμα για την επιστροφή του βασιλιά. Ωστόσο η συμφωνία δεν εφαρμόστηκε ποτέ και η δράση των παρακρατικών οργανώσεων εναντίον του ΕΛΑΣ και των φιλοβασιλικών συνεχίστηκε κανονικά στην ύπαιθρο. Η περίοδος αυτή έμεινε γνωστή ως <<Λευκή Τρομοκρατία>>.

Έναρξη Εμφυλίου Πολέμου

Ως πρώτη πράξη του εμφυλίου θεωρείται η επίθεση ομάδας 33 πρώην ανταρτών του ΕΛΑΣ υπό την ηγεσία του Α. Ρόσιου <Καπετάν Υψηλάντης> στο σταθμό Χωροφυλακής Λιτόχωρου Πιερίας την νύχτα της 30^ης Μαρτίου 1946, με σκοπό την απελευθέρωση ΕΛΑΣιτών και ΕΑΜιτών κρατουμένων, με αποτέλεσμα 11 νεκρούς. Τον ίδιο μήνα διεξάγονται οι πρώτες εκλογές μετά τον πόλεμο μέσα σε κλίμα έντασης και διχόνοιας. Μετά από λίγο καιρό, η κυβέρνηση εγκρίνει ψήφισμα με το οποίο ξεκινούν οι μαζικές διώξεις ακόμα και θανατικές ποινές αριστερών ή υπόπτων για αριστερή ιδεολογία. Τον Σεπτέμβριο διεξάγεται δημοψήφισμα για την επάνοδο του βασιλιά, όπου το ΚΚΕ καλεί τον λαό να ψηφίσει λευκό ,αλλά το αποτέλεσμα βγαίνει  υπέρ της επιστροφής του βασιλιά.

Αποχώρηση μεγάλης Βρετανίας

Η Μ. Βρετανία -που διαδραμάτισε πρωταρχικό ρόλο στις ελληνικές υποθέσεις από την απελευθέρωση της χώρας το 1944 και διατηρούσε στρατιωτικές δυνάμεις από το 1945-, ήδη από το τέλος του 1946 είχε ανακοινώσει πως θα αποχωρήσει από την Ελλάδα ,καθώς ήταν εξουθενωμένη από τον πόλεμο και το οικονομικό βάρος στήριξης της χώρας ήταν υπέρογκο για τις οικονομικές δυνατότητες της. Το 1947 εγκαταλείπει την Ινδία και στις 21 Φεβρουαρίου 1947 ανακοινώνει ότι μέσα σε 1 μήνα θα διακόψει οποιαδήποτε βοήθεια προς την Ελλάδα. (Π. Τσακαλογιάννης,<Σύγχρονη Ευρωπαϊκή Ιστορία>, σελ.319)

Επέμβαση ΗΠΑ

Από εκείνο το σημείο αναλαμβάνει η Αμερική, η οποία αντέδρασε άμεσα καθώς δεν ήθελε καμία χώρα να πέσει στα χέρια των κομμουνιστών και να περάσει στην σοβιετική σφαίρα επιρροής ,γιατί αυτό θα λειτουργούσε σαν ντόμινο  στις γειτονικές χώρες αλλά ,θα έπληττε και τα συμφέροντα της. (Π.Τσακαλογιάννης,<Σύγχρονη Ευρωπαϊκή Ιστορία>, σελ.319)

Δόγμα Τρούμαν

Ο πρόεδρος της Αμερικής Χάρι Τρούμαν ανακοινώνει με ομιλία του στο Κογκρέσο την στήριξη των ΗΠΑ προς την Ελλάδα στις 12 Μαρτίου 1947.Ένα χαρακτηριστικό απόσπασμα: <<Πιστεύω ότι πρέπει να είναι η πολιτική των Ηνωμένων Πολιτειών να υποστηρίξουν τους ελεύθερους λαούς που αντιστέκονται στην απόπειρα υποταγής από ένοπλες μειονότητες ή από εξωτερικές πιέσεις. Πιστεύω ότι η βοήθειά μας πρέπει να είναι κατά κύριο λόγο μέσω της οικονομικής και χρηματοδοτικής βοήθειας που είναι απαραίτητη για την οικονομική σταθερότητα και τις εύρυθμες πολιτικές διαδικασίες. Ζητώ, συνεπώς, από το Κογκρέσο να παράσχει εξουσιοδότηση για βοήθεια στην Ελλάδα και την Τουρκία ύψους 400.000.000 δολαρίων για την περίοδο που λήγει στις 30 Ιουνίου 1948. Κατά την υποβολή αίτησης για αυτά τα κεφάλαια, έλαβα υπόψη το ανώτατο ποσό βοήθειας που θα παρασχεθεί στην Ελλάδα από τα 350.000.000 δολάρια που ζήτησα πρόσφατα να επιτρέψει στο Κογκρέσο να αποτρέψει την πείνα και τις ταλαιπωρίες σε χώρες που καταστράφηκαν από τον πόλεμο.>> (Global Security, Official Truman Doctrine 1947)

Οι δηλώσεις αυτές ήταν η απαρχή του Ψυχρού Πολέμου και σήμαιναν το τέλος του δόγματος του απομονωτισμού,καθώς οι ΗΠΑ μετά από τόσα  χρόνια επενέβαιναν στα εσωτερικά μια χώρας.

Στις 10 Μαΐου 1947 το Κογκρέσο ενέκρινε το σχέδιό του και στις 22 Μαΐου έγινε νόμος του αμερικανικού κράτους.(Σαν σήμερα)

Το δόγμα Τρούμαν είχε διττή σημασία. Από την μία, θα προσέφερε πολιτικοστρατιωτική βοήθεια στην Ελλάδα και την Τουρκία και από την άλλη οικονομική.  Η Αμερική με αυτό τον τρόπο θέλησε να προστατέψει τις 2 χώρες από την κομμουνιστική απειλή, να βοηθήσει στην ανασυγκρότηση της Ευρώπης και ταυτόχρονα να εξασφαλίσει τα συμφέροντα της στην Ανατολική Μεσόγειο. (Π.Τσακαλογιάννης,<Σύγχρονη Ευρωπαϊκή Ιστορία>, σελ.320-321)

Σχέδιο Μάρσαλ

Άμεσο επακόλουθο του Δόγματος Τρούμαν ήταν το Σχέδιο Μάρσαλ, το οποίο είχε οικονομική πρωτίστως σημασία. Οι ΗΠΑ δεν γινόταν να αγνοήσουν το γεγονός πως η Ευρώπη μετά το πόλεμο βρισκόταν στα πρόθυρα της κατάρρευσης και της οικονομικής ύφεσης. Σκοπός τους δεν ήταν να τιμωρήσουν την ηττημένη Γερμανία, όπως συνέβη στον Α.Π.Π αλλά να βοηθήσουν την Ευρώπη να ανασυγκροτηθεί , να ανοικοδομηθεί και να σταθεροποιηθεί οικονομικά, αποφεύγοντας τα χειρότερα. Φυσικά, πάντοτε σκεπτόμενοι με τα δικά τους συμφέροντα ,καθώς έτσι έχουν την ευκαιρία να επεμβαίνουν στην άλλη μεριά του Ατλαντικού.

Το Σχέδιο Μάρσαλ ανακοινώθηκε τον Ιούλιο του 1947 από τον Τζώρτζ Μάρσαλ, Υπουργό Εξωτερικών των ΗΠΑ. Προέβλεπε βοήθεια ύψους 12,5 δισεκατομμυρίων ευρώ από το 1948 ως το 1951. Το ποσό μοιράστηκε σε 16 χώρες της Ευρώπης ,αλλά τα περισσότερα χρήματα έλαβαν η Γαλλία, Ιταλία, Γερμανία. Το σχέδιο προέβλεπε βοήθεια και στις ανατολικές χώρες αλλά η Σοβιετική Ένωση αρνήθηκε να λάβει οποιοδήποτε κράτος του Ανατολικού Μπλοκ την στήριξη των ΗΠΑ,διότι αυτό θα σήμαινε απώλεια σοβιετικής επιρροής στην Ευρώπη. (Π.Τσακαλογιάννης,<Σύγχρονη Ευρωπαϊκή Ιστορία>, σελ.321-324, History 2009, Britannica 2019)

Γεγονότα 1947

To 1947 οι συγκρούσεις μεταξύ των αντίπαλων οργανώσεων συνεχίζονται κανονικά. Τον Σεπτέμβριο πρωθυπουργός αναλαμβάνει ο Θεμιστοκλής Σοφούλης, ο οποίος ανακοινώνει πως θα χορηγήσει αμνηστία εντός μήνα στους αντάρτες που θα παραδοθούν. Το σχέδιο όμως ναυαγεί και οι συγκρούσεις συνεχίζονται. Τον Οκτώβριο κατόπιν αιτήματος της ελληνικής κυβέρνησης, ο ΟΗΕ ενέκρινε ψήφισμα στο οποίο αναφέρει πως η Αλβανία, η Βουλγαρία και η Γιουγκοσλαβία υποστηρίζουν τους αντάρτες και τους παροτρύνει να διακόψουν την βοήθεια. Την ίδια περίοδο το ΚΚΕ αποφασίζει να σκληρύνει κι άλλο την στάση του. Στις 24 Δεκεμβρίου αποφασίζεται η δημιουργία <Προσωρινής Δημοκρατικής Κυβέρνησης> στις περιοχές που βρίσκονταν υπό την κατάληψη ανταρτών.

Γεγονότα 1948

Το 1948  οι εχθροπραξίες συνεχίζονται αλλά ο κυβερνητικός στρατός καταφέρνει προσωρινή εκκαθάριση σε κάποιες περιοχές που κυριαρχούσε ο ΔΣΕ.  Την άνοιξη δολοφονείται στην Αθήνα ,ο Υπουργός Δικαιοσύνης Χρήστος Λαδάς και στην Θεσσαλονίκη ο Αμερικανός δημοσιογράφος Τζόρτζ Πόλκ. Το καλοκαίρι πραγματοποιείται το σχέδιο <Κορωνίς>, με στόχο την διάλυση του Δημοκρατικού Στρατού. Ωστόσο, ο ΔΣΕ κατάφερε να ανακαταλάβει τις  περιοχές που είχε κυριαρχήσει προσωρινά ο κυβερνητικός στρατός, γνωρίζοντας έτσι άλλη μια ήττα.

Τον Ιούλιο του 1948 η Ελλάδα υπογράφει συμφωνία για την ένταξη της στο σχέδιο Μάρσαλ.

Γεγονότα 1949 – Τέλος Εμφυλίου.

Τον Ιανουάριο 1949 αρχιστράτηγός αναλαμβάνει ο Αλέξανδρος Παπάγος, ο οποίος καταστρώνει το σχέδιο <<Περιστέρα>> ,με σκοπό την εκκαθάριση της Πελοποννήσου, το οποίο στέφθηκε από επιτυχία. Την Άνοιξή εφαρμόστηκε το σχέδιο <<Πύραυλος>> για την εκκαθάριση της Στερεάς και της Θεσσαλίας ,το οποίο ολοκληρώθηκε με επιτυχία. Στις 10 Ιουλίου 1949 ο Τίτο απορρίπτει τις κατηγορίες ότι συνεργαζόταν με το ΚΚΕ και ο ραδιοσταθμός του Βελιγραδίου ανακοινώνει  ότι όλοι οι Μακεδόνες που δεν είχαν πατρίδα μπορούσαν να καταφύγουν στην Λαϊκή Δημοκρατίας της Μακεδονίας, προκαλώντας διάσπαση ανάμεσα στους κομμουνιστές. Την επόμενη μέρα ο Τίτο ανακοινώνει το κλείσιμο των ελληνογιουγκοσλαβικών συνόρων.

Τον Αύγουστο τέθηκε σε εφαρμογή το σχέδιο <<Πυρσός>>,με στόχο τους κομμουνιστές που βρίσκονταν στον Γράμμο και το Βίτσι. Το σχέδιο επιτυγχάνει τερματίζοντας έτσι τον πόλεμο. Στις 15 Οκτωβρίου 1949 η <Προσωρινή Δημοκρατική Κυβέρνηση> των ανταρτών ανακοίνωσε από τον ραδιοσταθμό του Βουκουρεστίου ,το τέλος των εχθροπραξιών, λέγοντας πως το συμφέρον της πατρίδας είναι πάνω από όλα.(Global Security 2018)

Επέμβαση ΗΠΑ

H κυβέρνηση Τρούμαν πείστηκε ότι έπρεπε να προσφέρει την βοήθεια της στην Ελλάδα, καθώς ο εμφύλιος που σπάραζε την χώρα ήταν αποτέλεσμα της διαμάχης Ανατολής-Δύσης.Η αμερικανική κυβέρνηση έπρεπε να χρησιμοποιήσει ό,τι μέσα διέθετε για να μην πέσει η Ελλάδα στα χέρια των κομμουνιστών. Οι Αμερικανοί αρχικά, υπέδειξαν στην Αθήνα πως πρέπει να δημιουργηθεί μια κυβέρνηση νομιμοποιημένη  με ευρεία βάση, που θα είχε ως κοινό στόχο την καταπολέμηση της κομμουνιστικής αναρχίας, την εθνική ενότητα και την οικονομική ανάπτυξη. Αν δεν συνεργάζονταν μπορούσαν να ματαιώσουν την βοήθεια. 

Με αυτό τον τρόπο η ελληνική κυβέρνηση θα απαντούσε θετικά στις συμβουλές των ΗΠΑ και θα σταματούσαν και τα αρνητικά σχόλια προς την κυβέρνηση Τρούμαν ότι δήθεν βοηθούσε ένα κράτος που δεν έπρεπε. Επειδή ,όμως ,υπήρχε μια ισχυρή και κομματικοποιημένη γραφειοκρατία, οι ΗΠΑ έκριναν πως για να πετύχει το πρόγραμμα χρειαζόταν να αναλάβουν τον έλεγχο βασικών κυβερνητικών δράσεων Αμερικανοί αξιωματούχοι ,για την αποτελεσματικότητα του προγράμματος. Στην συνέχεια ,κάλεσαν το Σοβιετικό Μπλοκ να μην αναγνωρίσει την κυβέρνηση του βουνού και σε συνεργασία με τον ΟΗΕ ξεκίνησαν έρευνα για το ποιος βοηθάει και χρηματοδοτεί τους αντάρτες. Η Ουάσιγκτον αναλαμβάνει και τον ρόλο που είχε ως τότε η Αγγλία, δηλαδή της οργάνωσης, χρηματοδότησης και εφοδιασμού του κυβερνητικού στρατού. Οι Αμερικάνοι εμπιστεύτηκαν τον Α. Παπάγο,  -χωρίς να χρειαστεί να στείλουν τα δικά τους στρατεύματα- αν και η αμερικανική αποστολή ασκούσε έλεγχο και επιρροή στον σχεδιασμό και την εκτέλεση των επιχειρήσεων. Ο αρχικός στόχος της Ουάσιγκτον ήταν να εφαρμόσουν ριζικές, φιλελεύθερες και προοδευτικές  μεταρρυθμίσεις ,αλλά η κομμουνιστική απειλή ήταν το φλέγον ζήτημα, ακυρώνοντας τα υπόλοιπα. Επιπλέον, ιδιαίτερη βαρύτητα δόθηκε στις συνδικαλιστικές ομάδες, καθώς δεν ήθελαν να περάσει η ΓΣΕΕ στα χέρια κομμουνιστών.

Συμπεράσματα

Ανακεφαλαιώνοντας, η επέμβαση των ΗΠΑ και Αγγλίας στα ελληνικά εσωτερικά ζητήματα είναι αμφιλεγόμενη. Από κάποιους χαρακτηρίζεται αρνητικά ,καθώς δεν επέτρεψαν στο ΚΚΕ να δημιουργήσει δημοκρατική κυβέρνηση, και από άλλους χαρακτηρίζεται θετικά, καθώς βοήθησαν την χώρα να διατηρήσει την ανεξαρτησία της και τον δημοκρατικό της χαρακτήρα. Δεν αμφισβητείται πως οι 2 χώρες παρακινήθηκαν από δικά τους στρατηγικά και οικονομικά συμφέροντα. Ωστόσο, οι περισσότεροι Έλληνες δέχθηκαν θετικά την ξένη επέμβαση , καθώς είχαν αγανακτήσει με όλους τους πολιτικούς ως τότε. Οι Έλληνες πολιτικοί ηγέτες, από την άλλη, επιδίωκαν την αγγλοαμερικανική επέμβαση προς όφελος των κομματικών τους συμφερόντων.

Βέβαια, η ξένη επέμβαση και ο εμφύλιος πόλεμος δεν άφησαν περιθώριο για οποιαδήποτε μεταρρύθμιση. Από την άλλη όμως, με αυτό τον τρόπο υπονομεύτηκε η ελληνική κυριαρχία και η περηφάνια των  Ελλήνων, καθώς καλλιεργήθηκε ένα αίσθημα κατωτερότητας και δουλικότητας απέναντι στους ξένους κηδεμόνες. Όμως, κανείς δεν μπορεί να αμφισβητήσει το πόσο σημαντική ήταν αυτή η υλική και οικονομική βοήθεια για την οικονομική ανάκαμψη της χώρας. (Ι.Ιατρίδης,2014)

ΠΗΓΕΣ:

[1] Δρ. Τσιριγώτης, H συμφωνία των ποσοστών (Οκτώβριος 1944) Available here .

[2] Φοίβος-Σταύρος Μακρίδης (2014), ‘Απρίλης 1944: Εξέγερση υπέρ του ΕΑΜ στην Μέση Ανατολή’  Available here

[3] Σαν σήμερα, ‘Τα Δεκεμβριανά 1944’ Available here

[4] Ελένη Νικολαΐδου (2018) ,’74 χρόνια από τα Δεκεμβριανά: Λίγο πριν-Λίγο μετά’ Available here

[5] Πάνος Τσακαλογιάννης(2000),<<Σύγχρονη Ευρωπαϊκή Ιστορία ,από την Βαστίλη στον 21^ο αιώνα>>, Εκδόσεις Εστία

[6] Σαν σήμερα, ‘Το δόγμα Τρούμαν’. Available here

[7] The Avalon Project (1947) Official Truman Doctrine.  Available here

[8] Global Security ‘Greek Civil War’ , Available here

[9] Encyclopedia Britannica, ‘Marshall Plan’ here

[10] History network, (2009) ‘Marshall Plan’  here

[11] Ι. Ιατρίδης (2014), ‘Οι ΗΠΑ στην Ελλάδα (1946-1949)’ here

Από thesafiablog

Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου