Σακχαρώδης διαβήτης: Γιατί πρέπει να κάνετε τακτικό οφθαλμολογικό έλεγχο

  Ο σακχαρώδης διαβήτης αποτελεί μία από τις σπουδαιότερες αιτίες σημαντικής απώλειας όρασης στον δυτικό κόσμο. Από την Ιφιγένεια Τζαβέλλα...

 

Ο σακχαρώδης διαβήτης αποτελεί μία από τις σπουδαιότερες αιτίες σημαντικής απώλειας όρασης στον δυτικό κόσμο.

Από την Ιφιγένεια Τζαβέλλα, MD,FEBO, χειρουργό οφθαλμίατρο, διπλωματούχο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Οφθαλμολογίας

Τόσο ο σακχαρώδης διαβήτης τύπου 1, που αφορά άτομα με ηλικία έναρξης της νόσου μικρότερη των 30 ετών, όσο και ο σακχαρώδης διαβήτης τύπου 2 ενέχουν σημαντικό κίνδυνο για τα μάτια. Ποιος είναι, όμως, ο μηχανισμός με τον οποίο το σάκχαρο επηρεάζει την όραση;

Ο σακχαρώδης διαβήτης προκαλεί μικροαγγειοπάθεια. Τα όργανα-στόχοι του υψηλού σακχάρου στο αίμα είναι πολλά, όπως τα αγγεία της καρδιάς, των νεφρών, των άκρων αλλά και του οφθαλμού – και συγκεκριμένα κυρίως του νευρικού χιτώνα αυτού, του αμφιβληστροειδούς.

Ποιοι παράγοντες επηρεάζουν την εξέλιξη της μικροαγγειοπάθειας

1. Η ηλικία έναρξης του σακχαρώδους διαβήτη αλλά και η διάρκεια της νόσου. Όπως είναι αναμενόμενο, όσο μικρότερος είναι ο ασθενής και όσο μεγαλύτερη είναι η διάρκεια της νόσου τόσο πιο αυξημένος είναι και ο κίνδυνος εμφάνισης σοβαρών επιπλοκών στην όραση. Σχεδόν οι μισοί από τους ασθενείς με σακχαρώδη διαβήτη τύπου 1 θα εμφανίσουν απειλητικές για την όραση επιπλοκές στην 20ετία και περίπου το 100% θα εμφανίσει τουλάχιστον κάποιες αλλοιώσεις στους οφθαλμούς από το σάκχαρο.
2. Η ινσουλινοεξάρτηση (για τους διαβητικούς τύπου 2).
3. Η Υπέρταση. Φαίνεται πως η υψηλή αρτηριακή πίεση λειτουργεί συνεργικά με τον σακχαρώδη διαβήτη στην εξέλιξη της μικροαγγειοπάθειας και αποτελεί έναν από τους κυριότερους παράγοντες που πρέπει να ελέγχονται οι ασθενείς στην προσπάθεια πρόληψης αλλά και αντιμετώπισης των επιπλοκών στους οφθαλμούς.
4. Ο γλυκαιμικός έλεγχος. Οι τιμές της γλυκοζυλιωμένης αιμοσφαιρίνης αντικατοπτρίζουν τον γλυκαιμικό έλεγχο της νόσου.
5. Η νεφρική ανεπάρκεια, η αναιμία, η χρήση αντιπηκτικών φαίνεται πως είναι παράγοντες που επιδεινώνουν και επιταχύνουν την εξέλιξη της νόσου.
6. Η κύηση θεωρείται από μόνη της διαβητογόνος παράγοντας, γι’ αυτό και οι εγκυμονούσες προς το τέλος του πρώτου τριμήνου πρέπει να υποβάλλονται σε βυθοσκόπηση (έλεγχο της κατάστασης των αγγείων του αμφιβληστροειδούς ), αλλά και σε καμπύλη σακχάρου.
7. Η επέμβαση καταρράκτη φαίνεται να απορρυθμίζει και ενίοτε να επιδεινώνει την εξέλιξη της διαβητικής αμφιβληστροειδοπάθειας. 

Σε ποιες εξετάσεις θα σας υποβάλει ο οφθαλμίατρος

Ο οφθαλμίατρος θα ελέγξει κατ’ αρχάς την οπτική οξύτητα με την κατάλληλη οπτική διόρθωση για τον ασθενή. Η μειωμένη οπτική οξύτητα, η οποία δεν οφείλεται όχι άλλους παράγοντες (αφότου αυτό αποκλεισθεί ), αλλά στη διαβητική ωχροπάθεια, οφείλεται είτε στη συλλογή υγρού στον ιδίως αμφιβληστροειδή, με επακόλουθο το οίδημα της ωχράς κηλίδας, είτε σε ισχαιμία της ωχράς κηλίδας, η οποία οφείλεται με τη σειρά της σε προχωρημένη διαβητική βλάβη των αγγείων της ωχράς κηλίδας που καταλήγει στη μη καλή τροφοδοσία με οξυγόνο των ζωτικών κυττάρων της όρασης. Αξίζει να σημειώσουμε, όμως, ότι μια καλή όραση δεν σημαίνει πάντα απουσία διαβητικών αλλοιώσεων στο μάτι. Ίσα – ίσα, συχνά με ύπουλο τρόπο, πρωτοεμφανίζονται αλλοιώσεις που αφορούν στον νευρικό χιτώνα του ματιού και εντοπίζονται περιφερικά σε σχέση με το κέντρο της όρασης, οπότε και δεν δύνανται να δώσουν συμπτώματα στον άρρωστο – τουλάχιστον προτού προκαλέσουν επιπλοκές. Στις βασικές εξετάσεις που θα υποβληθεί ο διαβητικός άρρωστος ανήκει η βυθοσκόπηση κατόπιν μυδρίασης διαστολής της κόρης του οφθαλμού και, αν κρίνει ο θεράπων οφθαλμίατρος ότι χρειάζεται επιπλέον πληροφορίες, μπορεί να ακολουθήσει εξέταση της ωχράς κηλίδας του οφθαλμού με οπτική τομογραφία συνοχής (OCT) αλλά και αγγειογραφία OCT (Angio OCT), μια νεότερη εξέταση η οποία δίνει πολύ χρήσιμες πληροφορίες για την κατάσταση των αγγείων του οφθαλμού στον οπίσθιο πόλο αυτού.

Θα χρειαστείτε θεραπεία και, αν ναι, ποια θα είναι αυτή;

Το διαβητικό οίδημα της ωχράς κηλίδας (υγρό στο κέντρο της όρασης) αντιμετωπίζεται πλέον με μια σειρά ενδοβόλβιων ενέσεων. Στη συνέχεια, ανάλογα με την ανταπόκριση στο φάρμακο και την περαιτέρω πορεία του οιδήματος της ωχράς κηλίδας, ο γιατρός αποφασίζει αν θα συνεχίσει τις ενέσεις ή αν θα συμπληρώσει τη θεραπεία με κάποιο είδος laser. Στις προχωρημένες περιπτώσεις σοβαρής διαβητικής αμφιβληστροειδοπάθειας με παραγωγικά στοιχεία, εκτός των ενέσεων, πρέπει να γίνεται και ένα θεραπευτικό laser στο βάθος του ματιού, που θα τροφοδοτήσει με οξυγόνο τις περιοχές που ισχαιμούν.

Σαφώς, σε όλη την προσπάθεια αποκατάστασης των διαβητικών αλλοιώσεων πρωταρχικό ρόλο παίζουν ο καλός γλυκαιμικός έλεγχος και ο έλεγχος τυχόν συνυπαρχόντων επιβαρυντικών παραγόντων, όπως η αρτηριακή υπέρταση, η νεφροπάθεια ή η υψηλή χοληστερίνη. Τέλος, οι παραμελημένες περιπτώσεις και οι περιπλεγμένες με βαριές ενδοϋαλοειδικές αιμορραγίες του οφθαλμού ή/και ελκτική αποκόλληση του αμφιβληστροειδούς αντιμετωπίζονται αυστηρά χειρουργικά, από εξειδικευμένους ιατρούς οφθαλμιάτρους.

Πόσο συχνά πρέπει να επισκέπτεστε τον οφθαλμίατρο;

Καθίσταται σαφές από τα παραπάνω ότι το στάδιο της διαβητικής αμφιβληστροειδοπάθειας ,η βαρύτητα των βυθοσκοπικών αλλοιώσεων, η ανάγκη επαναληπτικής θεραπείας, ο καλός ή όχι γλυκαιμικός έλεγχος, ο τύπος του διαβήτη, η διάρκεια της νόσου είναι μόνο κάποιοι από τους παράγοντες που θα επηρεάσουν τη συχνότητα επανεξέτασης, η οποία εξατομικεύεται αναλόγως.

Από medicalland