Όταν φταίνε πάντα οι άλλοι…στην Ευρώπη

Η κριτική κατά της λιτότητας έχει φτάσει σε άγρια ​​ επίπεδα στην Ευρώπη Ολοένα και περισσότερο , παίρνει μια ηθική διάσταση...

Η κριτική κατά της λιτότητας έχει φτάσει σε άγρια ​​επίπεδα στην Ευρώπη

Ολοένα και περισσότερο, παίρνει μια ηθική διάσταση και απεικονίζει τον ισχυρότερο Βορρά και κυρίως τη Γερμανία να εξαναγκάζει τα πιο αδύναμα έθνη να ακολουθούν σκληρές πολιτικές λιτότητας. 

Οι αντίπαλοι της λιτότητας ισχυρίζονται ότι οι βόρειες χώρες απαιτούν δημοσιονομική λιτότητα και μεταρρυθμίσεις στην αγορά εργασίας από τα κράτη που επλήγησαν από την κρίση σε αντάλλαγμα για ζωτικής σημασίας δανεισμό από φορείς όπως η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα. Θεωρούν ότι απλά οι ισχυροί επιβάλλονται στους αδύναμους την ώρα της ανάγκης.

Αυτή είναι μια σημαντική συζήτηση, αλλά οι επικριτές ξεχνούν ένα βασικό σημείο. Δεν ήταν η Angela Merkel, η καγκελάριος της Γερμανίας, ή άλλοι πολιτικοί ηγέτες που ώθησαν Ιταλία, Ισπανία, Ελλάδα και άλλες χώρες στη λιτότητα. Ήταν ιδιώτες δανειστές, αρχής γενομένης από το φθινόπωρο του 2011, όταν αρνήθηκαν να χρηματοδοτήσουν περαιτέρω δανεισμό προς τις εν λόγω χώρες. Στη συνέχεια σταμάτησαν και τη χρηματοδότηση των τραπεζικών συστημάτων τους. Με άλλα λόγια, οι αγορές προκάλεσαν την κρίση στην ευρωζώνη, όχι οι πολιτικοί. Η δημοσιονομική και τραπεζική αναδιάρθρωση που ακολούθησε ήταν το τίμημα για την αποκατάσταση της εμπιστοσύνης της αγοράς.

Στην πραγματικότητα του 21ου αιώνα, οι αγορές είναι πολύ πιο ισχυρές από κάθε ηγέτη ή κυβέρνηση. Έχουμε δει πολλές φορές τη δύναμή τους κατά τη διάρκεια των τελευταίων 25 ετών, από την ασιατική οικονομική κρίση στα τέλη της δεκαετίας του 1990 έως την κατάρρευση στο Μεξικό, τη Ρωσία, την Αργεντινή και αλλού. Πράγματι, τα σημαντικότατα γεγονότα του 2008 στην Αμερική και το 2011-2 στην Ευρώπη ξεπέρασαν κάθε πολιτική ατζέντα. Για παράδειγμα, ακόμα και αν η κα Μέρκελ δεν στήριζε τη λιτότητα, δε θα είχε καμία επίδραση στην πορεία των γεγονότων.

Αυτό συμβαίνει επειδή κράτος ή τραπεζικό σύστημα που χάνει την πρόσβαση του στη χρηματοδότηση θεωρείται λειτουργικά αφερέγγυο. Το απαραίτητο πρόγραμμα δανεισμού διακόπτεται και η ρευστότητα μπορεί να εξανεμιστεί. Μισθοί και κοινωνικές υποχρεώσεις πρόνοιας βρίσκονται σε κίνδυνο. Απαιτείται μια άμεση αναδιάρθρωση για να αποφευχθεί η κατάρρευση και να επανακτηθεί η αξιοπιστία προς τους ιδιωτικούς δανειστές. Ναι, οι αρχές, όπως η Federal Reserve ή το Ευρωπαϊκό Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας μπορεί να προσφέρουν προσωρινή χρηματοδότηση. Σε μία πλήρη κλίμακα κρίσης, ωστόσο, η δύναμη πυρός τους είναι περιορισμένη.

Ως εκ τούτου, αιρετοί πολιτικοί, είτε στο Βερολίνο ή στη Μαδρίτη, δεν έχουν δυνατότητα επιλογής κάτω από αυτές τις τρομερές συνθήκες. Δεν υπήρχε άλλος δρόμος για την ανανέωση του δανεισμού εκτός από τη λιτότητα.

Το 2010, και συνεχίζοντας μέχρι τα μέσα του 2012, η ​​απόδοση για τα ιρλανδικά ομόλογα ανήλθε στο 12 τοις εκατό, για τα ελληνικά και τα πορτογαλικά ομόλογα είχε φτάσει το 48 τοις εκατό και 17 τοις εκατό αντίστοιχα, και για τα ισπανικά και ιταλικά είχε υπεβεί το 7 τοις εκατό. Αυτά τα παρανοϊκά επίπεδα δείχνουν την απώλεια πρόσβασης στη χρηματοδότηση. Όλες οι επίσημες δηλώσεις εκείνη την εποχή ήταν σαφείς ως προς αυτό. Η ισπανική κυβέρνηση, για παράδειγμα, το παραδέχτηκε ανοιχτά. Και, οι αγορές παρέμειναν κλειστές για τις χώρες αυτές και όχι ως αντίδραση στην πολιτική κριτική.

Κάθεμία από αυτές τις χώρες είναι υποχρεωμένες να δεχτούν βοήθεια έκτακτης ανάγκης από το συνδυασμό της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας και του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου - και ανέλαβαν την υποχρέωση να ενισχύσουν/βελτιώσουν τα οικονομικά τους στοιχεία σε αντάλλαγμα. Αυτό εξάλλου είναι κάτι που το ΔΝΤ απαιτεί πάντα. Ναι, η Γερμανία ήθελε το ΔΝΤ να εμπλέκεται σε αυτές τις διασώσεις, κυρίως λόγω της αξιοπιστίας του στις αγορές. Αλλά οι προϋποθέσεις που τέθηκαν δεν ήταν σκληρότερες από αυτές που οι ίδιες οι αγορές θα απαιτούσαν, προκειμένου να ανοίξει εκ νέου η χρηματοδότηση. Μάλλον το αντίθετο ισχύει.

Το ίδιο ισχύει σε διασώσεις στην Ευρώπη και τις ΗΠΑ. Όταν πολλές τράπεζες των ΗΠΑ έχασαν τη δυνατότητα να χρηματοδοτηθούν οι ίδιες το 2008 και κήρυξαν πτώχευση, οι φορολογούμενοι τους έσωσαν για να αποφευχθεί μια μεγαλύτερη οικονομική κρίση. Αλλά το τίμημα που έθεσε το Κογκρέσο για τη βοήθεια αυτή ήταν υψηλό - συμπεριλαμβανομένων απωλειών για τους μετόχους και το διοικητικό συμβούλιο, αλλαγές στη δίοικηση, ευρείες πωλήσεις περιουσιακών στοιχείων και πολύ αυστηρότερους κανονισμούς.

Σήμερα, το ερώτημα είναι αν οι Ευρωπαίοι δανειολήπτες, και η ευρωζώνη η ίδια, έχουν ανακτήσει αρκετή εμπιστοσύνη ώστε να καταστεί δυνατή η χαλάρωση της δημοσιονομικής σύσφιξης που τέθηκε σε ισχύ πριν από ένα χρόνο. Αυτό είναι περισσότερο θέμα της αγοράς από ότι απλά μια πολιτική απόφαση. Ιταλικά και ισπανικά ομόλογα, μεταξύ άλλων, έχουν σχεδόν επανέλθει σε φυσιολογικά επίπεδα. Δεν ξέρουμε πόσο ισχυρή είναι αυτή η εμπιστοσύνη των επενδυτών, αλλά η πτώση του κόστους δανεισμού υποδηλώνει ότι κάποια χαλάρωση μπορεί να επέλθει, υπό την προϋπόθεση ότι θα γίνει προσεκτικά και δεν θα προκαλεί άλλη ταραχή στην αγορά.

Τελικά η ιστορία δεν θα δει αυτές τις τάσεις λιτότητας από πολιτική ή ηθική άποψη. Αντίθετα, το πλαίσιο θα είναι πιθανώς οικονομικό. Οι κεφαλαιαγορές στράφηκαν εναντίον των οικονομικών πρακτικών ορισμένων κρατών της ευρωζώνης κατά την περίοδο 2010-12, η ​​οποία ανάγκασε την αναδιάρθρωση των οικονομικών τους. Είναι τόσο απλό.

Πηγή